Yazar: Mustafa ÇOLAK*

E-Yaklaşım / Ekim 2023 / Sayı: 370

I- GİRİŞ

Vergilendirmede işyeri kavramının önemi büyüktür. İktisadi faaliyetlerin yürütümü yanında vergilendirme işlemlerinin başlatılabilmesi açsından da mükelleflerin vergi idaresine işyeri bildiriminde bulunmaları, bu yerlerin yoklama ile kayıt altına alınmaları ve mükellefiyet boyunca da takibi gerekmektedir.

İşyeri olmadan mükellefiyetin başlaması ve başlangıcı mümkün olmadığı gibi konvansiyonel vergicilik anlayışında da mutlaka sabit ve faaliyetlerin yerine getirildiği, yürütüldüğü veya takip edildiği fiziki mekânların varlığı aranmaktadır.

Öyle ki yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda adreslerinde bulunamama ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilememe hallerinde, mükellefiyet kaydı vergi dairesince terkin edilebilmektedir.

Son dönemlerde artan dijitalleşme akımları ile birlikte dijital işyeri tanımı ve dijital ofislerin de vergi sistemine kazandırılması tartışmaları sürerken yeni bir kavram sanal ofis ile mükelleflerin hâlihazırda belli bir kısmı bu yolla faaliyetlerini idame ettirir hale gelmiştir.

Özellikle sürekli ve devamlı bir şekilde fiziki mekân ihtiyacının olmadığı, adres ve irtibat noktası sağlanmasının yeterli olduğu mükellefler açısından önemli bir fonksiyon gören sanal ofislerin, dijital ofis veya işyeri kavramlarından önce vergi hukukuna de facto yerleştiklerini söylemek mümkündür.

Bu bağlamda yazımızda sanal ofislerin vergilendirme süreçleri ve analizlerine gelir idaresinin görüşleri de dikkate alınarak([1]) yer verilecek olmakla beraber tamamlayıcı mahiyette gündemdeki konulardan, dijital işyeri üzerinde tartışmaları bu vesile ile hatırlatmakta fayda bulunmaktadır. 

II- VERGİ HUKUKUNDA İŞYERİ VE DİJİTAL/SANAL İŞYERİ AÇILIMI([2])

A- FİZİKİ VE DİJİTAL İŞYERİ

Ulusal ve uluslararası vergilendirme açısından kişilerin ve kurumların sabit konumlu işyeri sayılabilecek herhangi bir fiziksel mekâna sahip olmaksızın ticari faaliyetlerine devam edebilmeleri, hem me…