Yazar: Bilal SIRÇA*

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 7194 sayılı Kanununla yeniden düzenlenen 34. maddesinde ihdas edilen konaklama vergisi, 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Ülkemizde seyahat acenteleri, paket tur kapsamında ulaştırma ve konaklama ya da paket tur kapsamında olmaksızın yalnızca konaklama hizmeti satabilmektedir. Yapmış oldukları konaklama hizmeti satışlarından dolayı, konaklama vergisinin mükellefi olmamalarına rağmen söz konusu vergiyi tahsil eden aracı kuruluş olmaları muhtemeledir. Kaldı ki işin doğası gereği yapmış oldukları konaklama hizmeti satışlarında hizmet bedeline konaklama vergisini dâhil etmeleri, müşterinin konaklama sonrası yeni bir ödeme ile karşı karşıya kalmamaları açısından daha uygundur. Hal böyle olunca seyahat acenteleri tarafından konaklama vergisi ile ilgili olarak yapılacak işlemlerde vergiyi ilgilendiren hususların tespiti ve uygulaması önem arz etmektedir.

Makalemizde seyahat acentelerinin konaklama vergisi ile ilgili yapacakları işlemler vergi mevzuatı ve diğer mevzuat açısından değerlendirilmiştir.

Seyahat acentesi, 1618 sayılı Kanunda kâr amacı ile turistlere turizm ile ilgili bilgiler vermeye, paket turları ve turları oluşturmaya, turizm amaçlı konaklama, ulaştırma, gezi, spor ve eğlence hizmetlerini görmeye yetkili olan, oluşturduğu ürünü kendi veya diğer seyahat acenteleri vasıtası ile pazarlayabilen ticarî kuruluş olarak tanımlanmıştır. Bu çerçevede seyahat acentelerinin faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar temel olarak 1618 sayılı Kanun ile belirlenmiş olup sair mevzuatlar ile de düzenlenmiştir. Türkiye’de seyahat acenteliği faaliyeti göstermek için Kültür ve Turizm Bakanlığından işletme belgesi almak zorunludur.

Uygulamada konaklama hizmeti ya da ilgili tebliğ tanımıyla geceleme hizmeti satışlarına yönelik olarak seyahat acentesi ile konaklama işletmesi arasında bir otel sözleşmesi düzenlenir. Otel sözleşmesi, otelcinin seyahat acentelerinin müşterilerine belirli bir bedel karşılığında otel hizmetlerini sunmayı ve seyahat acentesine belirlenen bedel üzerinden komisyon ya da kar ödemeyi yükümlendiği; seyahat acentesinin ise otelciye müşteri getirmeyi ve aksi öngörülmemiş ise belirlenen konaklama bedelini daha sonra müşteriden tahsil etmek üzere ödemeyi kabul ettiği bir sözleşme türüdür.

Bu sözleşme herhangi bir şekle tabi olmakla birlikte böyle bir sözleşme bulunmaması veya sözleşmede yer verilmeyen hususlar olması halinde ilgili yönetmelik hükümleri uygulanır. Sözleşmede belirtilen hizmetler için otelci tarafından seyahat acentesine bildirilen fiyatlar hiçbir şekilde otele doğrudan başvuran müşteriler için tarifede belirtilen fiyatlardan daha yüksek olamaz. Faturanın seyahat acentesince ya da doğrudan doğruya yolcu tarafından ödenmesi bu kuralı değiştiremez.

Belirli bir sürenin üzerindeki rezervasyonlar için yapılan sözleşmeler dışında, diğer otel sözleşmeleri ile ilgili olarak otelci acenteye verdiği hizmetler (oda-yemek) bedellerinin belli bir oranında komisyon öder. Otelci komisyonu yalnız sözleşmeye taraf olan seyahat acentesine öder. Seyahat acentesine ödenecek komisyonun oranı iki tarafın kabulü ile belirlenir. Aksine anlaşma olmayan durumlarda, komisyon, vergi ve servis ücreti hariç faturanın % 10’udur.

Ödemenin bizzat müşteri tarafından yapılacağı konusunda anlaşmaya varılan durumlar dışında, fatura, otel sözleşmesini yapan acente tarafından ödenir ve hizmeti veren konaklama tesisleri faturayı seyahat acentesine düzenler. Bu durumda seyahat acenteleri hizmeti alan kişi veya kuruluşlara ayrıca bir hizmet faturası düzenlemektedir. Seyahat acenteleri geceleme hizmeti satışlarında müşterilerden rezervasyon tarihinde ön ödeme almaktadır. Alınan ön ödeme bir makbuza veya alındı b…