Yazar: Haldun DARICI*

E-Yaklaşım / Kasım 2023 / Sayı: 371

I- GİRİŞ

Orta Vadeli Programlar (OVP) merkezi yönetim bütçesinin hazırlık sürecini başlatan dökümanlardır ve bu Programlardan 19. Eylül ayının ilk haftası içerisinde yayımlanmıştır. 2024-2026 dönemini kapsayan bu yeni Programda, önümüzdeki üç yıldaki makroekonomik hedefler ile uygulanacak politikalara ve merkezi yönetim bütçesinin ödenek teklif tavanlarına yer verilmiştir ([1]).

Ekonomik gelişmeler çerçevesinde yapılan bazı açıklamalar nedeniyle, bu yıl yayımlanan Orta Vadeli Programa kamuoyunda daha yoğun bir ilgi gösterilmiş ve özellikle Programın hedefleri ile uygulanacak politikalar irdelenmiştir. Bu çalışmada ise oldukça geniş kapsamlı bir doküman olan Programın kamu maliyesi içerisinde yer verilen vergi politikaları ile vergi hedefleri inceleme konusu olarak seçilmiştir. Çalışmada belirtilen konuların dışında, harcama artışları nedeniyle ortaya çıkan  bütçenin gelir ihtiyacına da ayrıca değinilecektir.

Programda, vergi gelirlerinin önümüzdeki yılda bir önceki yıla göre yüzde 73,5 oranında artış göstermesi, Gayri Safi Yurt İçi Hasılaya oranında ise 1,2 puan artış olması öngörülmüştür. Çalışmada özellikle vergi gelirlerinde öngörülen bu hedeflere ulaşılmasının mümkün olup olmadığı veya hangi şartlarda bu hedeflere ulaşılabileceği değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Vergi hedefleri ile politikalarını dolayısıyla Programın vergisel özelliklerini konu alan çalışmada öncelikle yeni yayımlanan Orta Vadeli Programla ilgili bazı açıklamalarda bulunulmasının çalışmanın bütünlüğünün sağlanması açısından yararlı olacağı düşünülmüştür. Bu itibarla çalışmanın birinci bölümünde OVP’lerin mahiyeti, önemi ve yeni Programın bazı önemli özelliklerine genel olarak yer verilmiş, ikinci bölümde ise vergi politikaları ve vergi hedefleri üzerinde açıklama ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.

II- ORTA VADELİ PROGRAMLAR

A- ORTA VADELİ PROGRAMLARIN MAHİYET VE ÖNEMİ

Orta Vadeli Programlar, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca hazırlanmaktadır. İlk Orta Vadeli Program 2006-2008 dönemini kapsamak üzere 2005 yılında düzenlenmiş olup günümüze kadar 18 adet OVP yayımlanmıştır.

Geçtiğimiz Eylül ayında yayımlanan ve 2024-2026 dönemini kapsayan OVP ile 19. Program yayımlanmış olmaktadır.