Yazar: Ertan AYDOĞAN*

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

Kırsal mahalle ve kırsal yerleşik alan ifadeleri, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun ek 3 üncü maddesi hükmü ile hayatımıza girmiştir. İlgili hüküm çerçevesince hazırlanan Kırsal Mahalle ve Kırsal Yerleşik Alan Yönetmeliği, 15.04.2021 tarihinde ve 31455 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Anılan yönetmeliğin amacı, kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanı, bunların tespitine ilişkin işlemleri, bu yerlerde uygulanacak muafiyet ve indirimleri düzenlemek ve diğer hususların açıklanmasını sağlamaktır. Anılan yönetmelikle kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan, sosyo-ekonomik durumu, şehir merkezine uzaklığı, belediye hizmetlerine erişebilirliği, mevcut yapılaşma durumu ve benzeri hususlar dikkate alınmak suretiyle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Bu çalışmada, “kırsal yerleşik alan” olarak ilan edilen yerlerde yapılacak inşaatların 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu açısından değerlendirilmesi yapılacaktır.

II- KIRSAL YERLEŞİK ALAN

“6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte Türkiye’de büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırı olarak belirlenmiş olup, bu sınırlar içinde yer alan köylerin tüzel kişiliği kaldırılmak suretiyle mahalleye dönüştürülmüştür. Mevcut 16 büyükşehir belediyesine yeni 14 il daha büyükşehir yapılarak eklenmiş ve büyükşehir belediyelerinin sayısı 30’a çıkarılmıştır. Kırsal alanları yakından ilgilendiren bu düzenleme neticesinde köy halkının demokratik temsil gücü azalmış ve yerel düzeyde merkeziyetçilik artmış, belediyelerin sorumluluk alanları genişlemiş ve hizmet maliyetleri artmış, kentte yaşamanın gerektirdiği mali yükümlülükler köyler için de geçerli olmuş ve tarımsal üretim olumsuz yönde etkilenmiştir. 6360 sayılı Kanun’un kırsal alanlarda meydana getirdiği sorunlar, büyükşehirlerde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yapılandırılmasını zorunlu kılmıştır([1]).

Çıkarılan yönetmelik kapsamında kırsal mahalle, büyükşehir belediyeleri sınırları içinde olup 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen mahallelerde tespit edilir. Bir mahallenin kırsal mahalle olarak tespit edilebilmesi için;

a- Kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi,

b- Şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma durumu,

c- Belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu taşıma gibi hizmetlerinden en az birine erişebilme imkânına tam kapasitede ulaşabilip ulaşamaması,

ç- Mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin devam edip etmemesi,

d- İmar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme alanları içinde olup olmaması,

e- Sosyo-ekonomik olarak; kırsal nüfus oranının yüksek olması, yüzölçümünün önemli bir…