Yazar: Serdar ADAY*

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

Bir işyerinin devrinden bahsedilebilmesi için faaliyet halinde iken bütün tesisat ve işçileri ile birlikte diğer bir işveren tarafından devir alınması veya o işverene intikal etmesi şartının yerine gelmesi gerekmektedir. İşyeri bildirgesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin devri halinde, yeni işveren tarafından, en geç işin veya işyerinin devralındığı tarihi takip eden on gün içinde işyerinin işlem gördüğü Kurumun ilgili ünitesine gönderilmesi gerekmektedir. Aksi durumda idari para cezası yaptırımı uygulanmaktadır. Ancak bu cezai müeyyidenin uygulanmadığı istisnai durumlar da bulunmaktadır.

Bu yazımızda, işyeri devirlerinde işyeri bildirgesinin verilmemesi durumunda idari para cezası uygulanan ve uygulanmayan hallerin neler olduğu açıklanacaktır.

II- İŞİN VEYA İŞYERİNİN DEVRİ DURUMUNDA İŞYERİ BİLDİRGESİ VERİLMEMESİ HALLERİ

Bir işyerinin devri demek onun bütün hukuki neticeleriyle birlikte, yani aktifi ve pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına geçmesi demektir. Bu şartlarla yapılan bir devir anlaşması, çalışanların hizmet akitlerinin kesintisiz olarak devamı, yani yeni işverenin bu akitleri tanımasını kapsayacağından el değiştirme sayılacaktır. Aksi halde, ilk işveren kendi işçilerinin akdini feshederek faaliyetini tatil etmişse ortada 5510 sayılı Kanun’un tarifine uygun bir işyeri kalmamış olacaktır. Böyle bir işyerini sadece binası, tesisatı, makine ve sair demirbaşları ile başkasına satmak veya kiralamak hukuken mülkiyetin veya kullanma hakkının devredilmesi demektir ki, bu durum el değiştirmenin varlığına yeterli sayılmaz, çalışanların akdi bağlılıklarının da fiilen veya sözleşme ile devredilmiş olması gerekir. Bu bakımdan bir işyerinin aktifi ve pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına geçmesi yani devredilmesi halinde, devir tarihini takip eden 10 gün içerisinde işyeri bildirgesinin verilmemesi halinde idari para cezası uygulanacaktır.

Örnek 1: A işyerinin 09.10.2017 tarihinde devredilmiş olduğu varsayıldığında, işyeri bildirgesinin en geç 19.10.2017 tarihine kadar verilmemesi halinde idari para cezası uygulanacaktır. Diğer taraftan, aynı işverene ait birden fazla işyerinin aynı veya farklı zamanlarda devredilmesi halinde her bir devir için ayrı ayrı işyeri bildirgesi verilmesi gerektiğinden, yasal süresinde verilmeyen her bir işyeri bildirgesi için ayrı ayrı idari para cezası uygulanacaktır.

Örnek 2: A işverenine ait (B) ve (C) işyerlerinin 06.11.2017 tarihinde devredildiği ve bu işyerleri için devir bildirgelerinin yasal süresinde verilmediği varsayıldığında, verilmeyen her bir işyeri bildirgesi için idari para cezası uygulanacaktır. Özel bir bina inşaatını tümü ile yapmak üzere (yani anahtar teslimi şartıyla) sahibinden alan müteahhit akdin feshedilmesi, inşaatın mühürlenmesi gibi sebeplerle inşaatı yarım bırakır veya bıraktırılırsa, kalan işlerin mülk sahibi tarafından çalıştırılan sigortalılarla tamamlanması veya yeni bir sözleşme ile başka müteahhitlere tamamlattırılması halinde, bir işverenden diğerine hukukî neticeleriyle devir bahis konusu olmayacağından işyeri devir bildirgesi verilmeyecektir. Ancak işe devam eden veya işi ikmal eden yeni işveren tarafından en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarih itibariyle işyeri bildirgesi verilmesi gerekmektedir. İnşaatın kalan kısımlarını ikmal eden yeni işveren tarafından en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarih itibariyle işyeri bildirgesinin verilmemesi halinde idari para cezası uygulanması gerekmektedir. Yine ihale konusu işin eksik kalan kısmının sonradan düzenlenen sözleşmeye istinaden işi devir alan tarafından yapılması ve üstlenilen bu kısım için ayrıca teminat alınması halinde işin devrine idarece muvafakat edildiğine ilişkin sözleşmenin ibraz olunması ya da idarece yazı ile Kuruma bildirilmesi kaydıyla, sözleşmede, işin önceki kısımlarından dolayı işi devir alanın sorumluluğu hususunda herhangi bir hükme yer verilip verilmediği üzerinde durulmaksızın, işi devir alan adına ayrı bir işyeri dosyası açılacaktır. Bu durumda ihaleyi devir alan kişi devir aldığı tarih itibariyle 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı çalıştırır ise en ge…