Yazar: Menderes ÇETİN*

E-Yaklaşım / Ekim 2023 / Sayı: 370

I- GİRİŞ

“Hasılat esaslı vergilendirme” tercihinde bulunan mükellefler hasılatlarının % 10’u tutarında vergi ödemektedirler. Verginin tespiti açısından önem kazanan hasılat tutarının tespitinde esas faaliyet gelirlerinin yanı sıra ilgili kurumlardan sağlanan desteklerin, teşviklerin, demirbaş satış kârları gibi unsurların nasıl değerlendirileceği İdare tarafından verilen özelgeler ile açıklanmıştır.

Vergi kaybının önüne geçebilmesi amacıyla 7186 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 113. maddesinde bazı düzenlemeler yapılmıştı.

Düzenlemenin komisyona sevk edilen ilk halinde ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden mükelleflerden; Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen sektörler için “hasılat esaslı vergilendirme” yapılması öngörülmüşken, Plan ve Bütçe Komisyonunda yapılan görüşmelerde; maddenin amacı ve kapsamı konusundaki belirsizliğin yaratacağı problemler göz önüne alınmış ve verilen önerge ile maddenin kapsamı “yalnızca elektronik ödeme yöntemleri ile şehir içi taşımacılığı yapan mükellefler” olacak şekilde belirlenmişti.

Bilindiği üzere Türk Vergi sistemi beyan üzerine kurulmuştur. Bazı istisnalar dışında genelde bu yapı korunmaktadır. Beyan usulünde de mükellef; ödeyeceği vergiyi kanunlar ile belirlenen çerçevede gelir-gider kıyaslaması yaparak (indirim ve istisnaları dikkate alarak) tespit etmektedir.

Bahsi geçen düzenleme bazı mükellef gruplarına kazançlarını gelir-gider esası yerine sadece hasılatları üzerinden vergilendirme hakkı getirmektedir. Kapsama giren ve bu yönde tercihte bulunan mükellefler kâr-zarar hesabı yapmayacak ve hasılatının % 10’u tutarında vergi ödeyecektir. Bu durumda da ödenecek verginin tespiti için hasılat kapsamına nelerin gireceği önem arz etmektedir.

İşte böyle bir durumda çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan teşviklerin, verilen destek tutarlarının, demirbaş satış kazançlarının hasılata dahil edilip edilmeyeceği tereddüt konusu olabilmektedir.

Makalemizde, örnek özelgeler kapsamında, yukarıda bahsi geçen tereddüt konusuna ilişkin açıklamalarımız yer almaktadır.

II- YASA VE GENEL TEBLİĞ DÜZENLEMESİ