Yazarlar: Sinem YEŞİLDAĞ DEMİR*

                Sonay YILMAZ**

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

Finansal sistemin önemli aktörlerinden biri olan faktoring şirketleri, ticari faaliyette bulunan şahıs ya da şirketlere bir çeşit finansman sağlama amacıyla kurulmuş şirketlerdir. Şöyle ki bu şirketler mal veya hizmetten kaynaklanan ve faturaya dayanan vadeli alacakları temlik almak suretiyle satıcılara nakit finansman sağlamaktadırlar.

Faktoring şirketlerine ilişkin düzenlemeler, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman Ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu’nda([1]) düzenlenmiş olup faktoring şirketlere ilişkin faktoring sözleşmesi mezkur Kanun’un 38/1. maddesinde; “mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir almak suretiyle, faktoring şirketinin müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu ve müşteri hesaplarının tutulmasının yanı sıra finansman veya faktoring garantisi fonksiyonlarından herhangi birini ya da tümünü içeren sözleşmedir.” şeklinde tanımlanmıştır.

Faktoring işlemleri en genel ifadeyle, satıcının uhdesinde yer alan faturayı ve fatura ekindeki çek ve/veya senet gibi senetleri, faktoring şirketleri ile düzenledikleri faktoring sözleşmesine istinaden faturanın belirli bir tutarı karşılığında faktoring şirketlerine temlik etmesi (vermesi) olarak açıklanabilir. Bu yazımızda faktoring şirketlerinin temlik aldıkları faturalı alacaklar karşılığında ücret ve masraf bedeli olarak tahsil ettikleri bedellerin dönemsellik kavramı çerçevesinde hangi yılın geliri olarak kabul edileceği açıklanacaktır.

II- GENEL OLARAK FAKTORİNG HİZMETİ

Faktoring, kendine has birden fazla kavramı barındırmaktadır. Bu kavramların her birine ilişkin açıklama yapmak konunun daha iyi anlaşılması için faydalı olacaktır.

Faktoringin tarafları: Yurt içi faktoring işlemlerinde; faktör (faktoring şirketi), satıcı (faktoring müşterisi) ve fatura borçlusu (ticari borçlu) olmak üzere 3 taraf bulunmaktadır. Yurt dışı faktoring işlemlerinde ise bir de muhabir banka olmak üzere 4 taraf bulunmaktadır.

Faktoring hizmeti: Bir faktoring işlemi sonucunda satıcı, birden fazla hizmeti bir arada alabilmektedir. Bu hizmetler finans sektöründe; garanti, tahsilat ve finansman hizmetleri olarak tabir edilmektedir.

Alacak garanti hizmeti: Faktoring işlemleri, temlik alınan fatura bedelinin borçlusundan tahsil edilmemesi halinde, satıcı şirkete rücu edilip edilmemesine göre kabulü rücu veya gayri kabulü rücu faktoring olarak ikiye ayrılmaktadır. Sektörde genellikle kabul edilen ve sözleşmelere konu edilen faktoring, gayri kabulü rücu faktoringdir. Bu faktoring türünde, faktoring şirketi temlik aldığı alacağı tahsil edememesi halinde, satıcı firmaya tahsil edemediği tutar için rücu edememektedir. Bu bakımdan, satıcıya bir nevi alacak garantisi verilmektedir.

Tahsilat hizmeti: Temlik alınan faturadan sonra bu faturaya dayalı alacağın tahsilat işleminin takibi artık faktoring şirketi tarafından yapılır. Faktoring sözleşmesi ile artık fatura alacaklısı faktoring şirketi olmuştur.