Yazar: Müslim DEMİR*

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

Dinlenme Anayasal bir haktır. Nitekim, 1982 Anayasası’nın 50. maddesinde “…Dinlenmek, çalışanların hakkıdır…” hükmüne yer verilmiştir. Anayasal olan bu haktan feragat edilmesi veya işverenin bu hakkı çalışanına kullandırmaması söz konusu olamaz. Yıllık izin hakkı ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunu’nda (53-60. maddeleri arasında) ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde düzenlemelere gidilmiştir. Diğer taraftan konu ile ilgili Yargıtay kararları da söz konusudur. Bu makalede mevzuat ve yargı kararları çerçevesinde aralıklı (fasılalı) çalışmalarda yıllık izin hakkının durumu açıklanmaya çalışılmıştır.

II- YILLIK İZİN HAKKININ KAZANILMASI VE SÜRELERİ

4857 sayılı Kanunu’nun 53. maddesinde; “İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.” hükmüne yer verilmiştir. İşçi bir tam yıl çalışarak geçirmesinden sonraki bir yıl içinde izin kullandırılması gerekmektedir. Örneğin, 1 Eylül tarihinde işe başlayan bir işçi 31 Ağustos günü mesai bitimine kadar çalışırsa bir yıllık çalışma süresini doldurmuş olur ve ücretli yıllık izin hakkını kazanır.

Yıllık izin hakkının kazanılması için gerekli olan bir yıllık sürenin hesabında bazı süreler “fiilen çalışılmadığı halde” çalışılmış gibi sayılır. Bu süreler 4857 sayılı Kanun’un 55. maddesinde sıralanmış olup şunlardır:

“a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25. maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz. Yani ihbar önelini altı hafta aşmayan süre çalışılmış gibi sayılır.).

b) Kadın işçilerin 74. madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.

c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir Kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.).

d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).

e) 66. maddede sözü geçen zamanlar (Kanunen çalışma sürelerinden sayılan haller).

f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.