Yazar: Ferhat FAHRAN*

E-Yaklaşım / Temmuz 2023 / Sayı: 367

“Adaletsizliği Bir Yangından Daha Çabuk Önleyiniz.” HERAKLİTOS

I- GENEL AÇIKLAMALAR

Bilindiği üzere, 12.03.2023 tarihli Resmi Gazete ile 7440 Sayılı Vergi Barışı Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun’un 6. maddesi, “İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu maddenin 1. fıkrası; işletmede mevcut olduğu halde, yasal defter kayıtlarında yer almayan emtiaya ilişkindir. Söz konusu emtia, hammaddeler, yardımcı malzemeler olabileceği gibi, ticari emtia da olabilir.

Kanun’un 6. maddesinin 1. fıkrasına göre, kayıt dışı emtia rayiç bedel ile kayıtlara intikal ettirilerek, bilançonun pasifinde, “525- Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı” oluşturulur.  Yine, aynı maddenin 1. fıkrasının (b) bendinde, bu fonun sermaye yedeği olduğu kabul edilerek, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiyesinde çekilmesi halinde herhangi bir vergilemenin olmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Enflasyon Düzeltmesi;     

Bilindiği üzere, 5024 Sayılı Kanunla, Vergi Mevzuatımıza getirilen enflasyon düzeltmesine ilişkin V.U.K. Mükerrer 298/A fıkrasının 1. bendinde, 2004 yılını takip eden yıllardan itibaren enflasyon düzeltmesinin uygulanması için şartlar ihdas edilmiştir. Buna göre;

Fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması halinde malî tabloların enflasyon düzeltmesine tâbi tutulması zorunlu olup, uygulama açısından mükelleflerin herhangi bir seçimlik hakları bulunmamaktadır. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın aynı anda birlikte gerçekleşmemesi halinde ise sona ermektedir. Diğer bir ifade ile söz konusu şartlardan sadece birinin gerçekleşmemesi halinde de enflasyon düzeltmesi yapma yükümlülüğü ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle, enflasyon düzeltmesi için iki şartın birlikte varlığı Kanunun emredici hükmü niteliğindedir.

Ülkemizde enflasyon düzeltmesi için öngörülen şartlar, 2021 yılında gerçekleşmiştir. İdare, enflasyon düzeltmesinin 2021 yılında uygulanması Kanun hükmünün gereği olduğu için tebliğ taslağı yayımlamıştır.

Ancak, enflasyon düzeltmesinin ülkemizde 15 yıldan beri uygulanmaması, düzeltme işlemlerinin karmaşık matematik işlemleri gerektirmesi, şirketlerin muhasebe servislerinin bu işlemlere henüz hazır olmaması, daha doğrusu fiyat endeksinin 2021 yılında sıçrama yaparak, şartların birden oluşması gibi nedenlerle, enflasyon düzeltmesi, 7352 Sayılı Kanun’un 1. maddesiyle, VUK’na eklenen Geçici 33. maddesiyle 2024 yılına ertelenmiştir. Bu nedenle, anılan tebliğ taslağı kesinleşerek uygulama alanı bulamamış, kesinleşmesi enflasyon düzeltmesinin uygulanacağı döneme ertelenmiştir.

Tebliğ taslağı incelendiğinde taslakta, 2004 yılında uygulanan enflasyon düzeltmesine ilişkin maddelerin uygulamasında, VUK 328 Seri ve 338 Seri No.lu tebliğlerin, 9 ve 17 Seri No.lu VUK sirkülerinin geçerliliğinin devam ettiğini görmekteyiz.

Öte yandan, “525- Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı”, 31.12.2023 tarihine kadar sermayeye ilave edilmemiş veya ortaklara dağıtılmayarak, pasifte kalmaya devam etmesi söz konusu olabilir. Bu durum…