Yazar: Yasin KULAKSIZ*

E-Yaklaşım / Ekim 2023 / Sayı: 370

I- GİRİŞ

Mesleki bir faaliyetin yürütümü ya da bazı işlerde sürekli çalışma, bu işkolunda çalışan işçide, yaptığı işten kaynaklanan birtakım hastalıklara yol açabilir. Bu yüzden meslek hastalıkları ülkemiz sosyal güvenlik sistemince sosyal bir risk olarak kabul edilmiştir. Meslek hastalığı iş kazasından farklı olarak bütünüyle mesleki niteliktedir. Bütünüyle bir mesleğe dair yapılan çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkar. Zira sigortalının sırf bir meslek dalında çalışması sonucu, belirli bir ruh ve beden arızasına uğraması kuvvetli bir olasılıktır.

Hastalığın yapılan işten dolayı değil o işin nasıl yapıldığıyla ve iş yapılırken ne gibi önlemler alındığıyla ilgili olarak ortaya çıktığı gerçeğinden hareketle bu çalışmada, sosyal güvenlik mevzuatı açısından meslek hastalığının unsurları üzerinde durulacaktır.

II- MESLEK HASTALIĞI

Meslek hastalıklarına insanlık tarihinin ilk dönemlerinden itibaren rastlanmaktadır. Mısır hekimliğinde M.Ö 1550 yıllarında kurşun ve benzeri metallerin zararlarına ilişkin çalışmalar yapılmıştır. Hipokrat, M.Ö. 1550 yıllarında kurşun işlerinde zehirlenmelerin olduğunu tespit etmiştir([1]).

Meslek hastalıklarını ortaya çıkaran nedenler, iş kazalarını ortaya çıkaran nedenlerle aynıdır. Temelinde sanayileşme ve bunun ortaya çıkardığı yeni üretim biçimleri yatmaktadır Ayrıca çalışanların eğitimsizliği, bilgisizliği, yorgunluk ve dikkatsizlikleri, koruma araçlarının kötü ve yetersiz oluşu, işçi sağlığı ve iş güvenliği kurallarına aykırılık, talimatlara uymama ve gerekli önlemleri almadan işe başlama da nedenler arasında sayılabilir([2]).

Meslek Hastalığı, gerek İş Kanununda gerekse Borçlar Kanunu’nda tanımlanmamıştır. 4857 sayılı İş Kanunu, öncesinde yürürlükte bulunan 1475 sayılı İş Kanunu gibi işçilerin korunması yükümümü işverene yüklerken, nelerin meslek hastalığı olduğu konusunda bir düzenleme getirmemiştir. Borçlar Kanununda da aynı şekilde bir tanım yapılmaksızın sadece işverenin sorumluluğu yönünden bir düzenleme yapılmış bulunulmaktadır([3]).

5510 sayılı Kanun’un 14. maddesine göre meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yap…