Yazar: Akın ŞİMŞEK*

E-Yaklaşım / Mart 2023 / Sayı: 363

I- GİRİŞ

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu öncesinde ve sonrasında da SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı gibi çeşitli sigortalılık statüsüne göre çalışması olanlara emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanmasında da çalışanlarda asgari ücret alt sınırı olduğu gibi alt sınır emekli aylığı tutarı uygulaması bulunmaktadır. Emeklilerin alt sınır aylıkları genel olarak 5510 sayılı Kanun ile belirlenmiştir. Ancak 2008 yılı Ekim ayı başından önce yedek subay, vekil öğretmenlik, vekil imam-hatiplik gibi geçici görevler de dâhil olmak üzere bir gün dahi 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na tabi yani kısaca Emekli Sandığı’na tabi çalışması olanlara alt sınır emekli aylığı bağlanmasında da 5510 sayılı Kanun’dan farklı olarak alt sınır emekli aylığı hesabı bulunmaktadır.

Genel olarak 5510 sayılı Kanuna göre bağlanacak en az yaşlılık aylığı tutarı ile ilgili olarak ilk defa 1.000 TL olarak belirlenmiş olan, sonra 1.500 TL olan alt sınır aylığı sonrasında, 7351 sayılı Kanun’un 13. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un Ek 19. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “1.500” ibaresi “2.500” şeklinde değiştirilmiş, 01 Temmuz 2022 tarihli ve 7417 sayılı Kanun’un 16. maddesiyle “2.500” ibaresi “3.500” şeklinde değiştirilmiş son olarak da 12 Ocak 2023 tarihli ve 7431 sayılı Kanun’un 3. maddesiyle([1]) “3.500” ibaresi “5.500” şeklinde değiştirilmiştir.

Ancak 5434 sayılı Kanuna göre Emekli Sandığı emeklilerine bu Kanun uyarınca bağlanacak emekli aylıkları ise ortaokul mezunu olanların göreve başlama derece ve kademsi olan 14. derecesinin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığından az olamamaktadır.

Bu makalede sigortalılık statülerine ve memuriyete başlama tarihlerine göre çalışanların ve özellikle 5434 sayılı Kanun çerçevesinde Emekli Sandığı uygulaması da dikkate alınarak emeklilere ve hak sahibi dul ve yetimlerine bağlanacak alt sınır aylıklarına ilişkin usul ve esaslardan bahsedilecektir.

II- EMEKLİ SANDIĞINA TABİ MEMURLARDA ALT SINIR AYLIĞI

Emekli Sandığı’na tabi 2008 yılı Ekim ayı başından önce çalışması bulunan ve 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamında 4/1-c sigortalısı sayılanlar hakkında alt sınır aylığının belirlenmesinde 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun Ek 19. maddesi uygulanmaya devam edilmektedir.

Bu düzenleme ise “Bu Kanuna göre bağlanacak emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının alt sınırı, bu Kanuna bağlı gösterge tablosunun 14. derecesinin 2. kademesi üzerinden 30 fiili hizmet yılı için hesaplanacak emekli aylığıdır.

Dul ve yetimlere ödenecek aylıklar, bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan alt sınır aylığının;

a) Dul ve yetim sayısı 3 ve daha fazla ise tamamından,