Yazar: Mehmet YÜCEL*
I-
GİRİŞ
5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun(1) 6. maddesine göre kurumlar
vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum
kazancı(2) üzerinden hesaplanır. Genel olarak safî kurum kazancının dolayısıyla
kurumlar vergisi matrahının tespitinde 193
sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan ticari kazançlara ilişkin esaslar
geçerlidir. Yani kurumların elde ettikleri kazanç ve iratlar nereden, hangi
gelir unsurundan (ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, ücret,
gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı veya diğer kazanç ve iratlar)
kaynaklanırsa kaynaklansın her gelir unsuru (gelir vergisi uygulamasında olduğu
gibi) ayrı ayrı değil hepsi bir bütün olarak dikkate alınır ve safi kazanç
tutarının hesabında Kurumlar Vergisi Kanunu ile Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari
kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır.
Kurumlar vergisinde vergilendirme dönemi gelir vergisinin aksine takvim yılı değil, hesap dönemidir. Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerin vergilendirme dönemi ise özel hesap dönemleridir. Kurumların bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı vergilendirilmektedir. Kazancın safi miktarı ise, bir hesap döneminde elde edilen gelirden kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan giderler düşüldükten sonra kalan tutarı ifade etmektedir. Safi kurum kazancının tespiti sırasında Gelir Vergisi Kanunu’na göre indirilecek giderler, Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre indirilecek giderler ile zarar mahsubu ve diğer indirimler dikkate alınır. Ancak Gelir Vergisi Kanunu’na göre indirilemeyecek giderler, Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre indirilemeyecek giderler ile indirimi kabul edilmeyen diğer giderler, safi kurum kazancının tespitinde dikkate alınamazlar. İşbu yazımızda Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre kurum kazancının tespitinde indirilemeyecek giderler ele alınacaktır.
II-
KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN VERİLMESİ
Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap
döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın birinci gününden son günü
akşamına kadar(3), dar mükellef kurumlarda muhatabın Türkiye’yi terk etmesi
halinde ise ülkeyi terk etmesinden önceki 15 gün içinde verilir. Normal hesap
dönemi; 1 Ocak-31 Aralık olan takvim yılıdır. Bu nedenle hesap dönemi takvim
yılı olan kurumlar, 2021 hesap dönemine ilişkin beyannamelerini 1-30 Nisan 2022
tarihleri arasında verirler. Özel hesap dönemi tayin edilmiş mükelleflerin beyannameleri,
özel hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın son günü akşamına
kadar verilir. Örneğin, özel hesap dönemi 1 Temmuz- 30 Haziran olan bir kurumun
beyannamesini 31 Ekim akşamına kadar vermesi gerekmektedir.
Ayrıca Kurumlar Vergisi Beyannamesine;
ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tablosu veya işletme hesabı özeti, kesinti
yoluyla ödenen vergilere ilişkin belgeler, yabancı ülkelerde ödenen vergilere
ilişkin belgeler gibi belgelerin eklenmesi gerekir.
III-
KURUMLAR VERGİSİNİN ÖDEMESİ
Kurumlar vergisi, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar ödenir. Hesap dönemi takvim yılı olan kurumlar, 2021 hesap dönemine ilişkin hesaplanan kurumlar vergisini 1-30 Nisan 2022 tarihleri arasında öderler. Özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar ise beyannamelerini verdikleri ayın sonuna kadar kurumlar vergisini ödemelidir. Tasfiye ve birleşme halinde, tasfiye edilen veya birleşen kurumlar adına tasfiye veya birleşme kârı üzerinden tarh olunan vergiler, tasfiye veya birleşme nedeniyle infisah eden kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilme…