Hem kocadan hem de anne-babadan aylık var mı?
Hürriyet Gazetesi – 29.03.2012

DUL kadına hem eşinden hem de babasından maaş bağlanabileceği şeklindeki Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararıyla ilgili gazete haberleri üzerine, dul kadınların kafası karıştı. Sanki yeni bir avantaj doğmuş gibi hayale kapıldılar. Oysa, yeni bir gelişme söz konusu değil.

Okurlarımızdan yağmur gibi yağan sorular üzerine, aylık bağlanması konusunu değişik yönleriyle aşağıda açıklıyoruz.

KOCADAN BAĞLANAN AYLIK
Temel kural şu;
Kocası ölen kadına; kocasının sigortalılık süresi uygunsa, kadının geliri olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlanıyor.
Bağlanan aylığın oranı;
· Kadın ev hanımıysa ve herhangi bir geliri yoksa (örneğin emekli aylığı almıyorsa) ve kendinden başka aylık alan da bulunmuyorsa, kocasından dolayı yüzde 75 oranında aylık bağlanıyor.
· Kadın çalışıyorsa ya da emekli aylığı alıyorsa veya kendinden başka aylık alan varsa kocasından dolayı yüzde 50 aylık bağlanıyor.

ANNE VE BABADAN AYLIK
· Kız çocuğu çalışmıyorsa ve bekârsa, bu durumu devam ettiği sürece, ölen anne ve babasından aylık bağlanıyor.
· Kız çocuğu evlendiğinde, bağlanan aylık kesiliyor.
· Kız çocuğu çalışmaya başladığında;
–  SSK ya da Bağ-Kur’dan bağlanan aylık kesiliyor.
–  Emekli Sandığı’ndan bağlanan aylık ise kız çocuğu SSK’lı ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışıyorsa, kesilmiyor.
Emekli Sandığı’na tabi bir işte çalışırsa yani devlet memuru olursa kesiliyor. Aynı şekilde, Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı alan kız çocuğuna da anne ya da babasından aylık bağlanamaz.
Çalışmayan bekâr kız çocuğuna, ölen annesinden de babasından da aylık bağlanabiliyor.
5510 sayılı Yasa’ya göre, 1 Ekim 2008’den itibaren, anne ve babasından bağlanması gereken yetim aylığından; tutar olarak hangisi yüksek ise o aylığın tamamı, diğerinin ise yarısı bağlanıyor. Anne ve babanın Emekli Sandığı’na tabi olması halinde tercih ettiği aylık bağlanıyor.

KOCADAN VE BABADAN
1 Ekim 2008’den önce, dul kalan ve çalışmayan kadına Sosyal Güvenlik Kurumları farklı olmak şartıyla, hem kocadan hem babadan aylık bağlanabiliyordu. Ancak 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Yasası’na göre 1 Ekim 2008’den itibaren, hem babadan hem kocadan aylık bağlanması söz konusu değil. 1 Ekim 2008’den önce babadan ve kocadan ayrı ayrı bağlanan aylıklar ise kesilmeyecek.
1 Ekim 2008’den itibaren, hem babadan hem de kocadan aylık bağlanamayacak ama babası ve kocası ölen kadının, eşinden ve babasından bağlanacak olan aylıklardan, yüksek olanı tercih etme hakkı var.

BOŞANAN VEYA DUL KALAN KADIN
Eşinden boşanan ya da eşinin ölümü nedeniyle dul kalan kadına anne ya da babasından aylık bağlanabiliyor.
Ancak kadının çalışması halinde, SSK ve Bağ-Kur’dan aylık bağlanmıyor. T.C. Emekli Sandığı’ndan (dul ya da boşanmış kadının Emekli Sandığı’na bağlı olarak çalışmaması ya da buradan emekli aylığı almaması halinde) aylık bağlanabiliyor.