Kendi şirketinden borç alana hapis komedisi

Hürriyet Gazetesi – 28.12.2011

Ortağı olduğu şirketten borç olarak para çekene, hapis cezasının uygulanabileceğine dair 14 Aralık 2011 tarihli yazımız, iş dünyasına bomba gibi düştü.

O günden bu yana sorular yağmur gibi yağıyor.
Çok kişi “Olmaz böyle şey, bir yanlışlık olmasın” diye sorduktan sonra “Bu yasa maddesi acilen değişsin, yoksa hapse girmeyen şirket yöneticisi kalmaz, mahvoluruz” diyor.
Gerçekten, olay çok ciddi. O nedenle “hapis” konusunu, ilgili yasaları ve maddeleri de belirterek açıklamakta yarar var.
 

HAPİS CEZASININ DAYANAĞI
1- Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda, şirketten borç para çekilmesinin yaptırımı “300 günden aşağı olmayan ADLİ PARA CEZASI” diye belirtiliyor (Md.358 ve 562/5-c).
2- Adli para cezası, hakimin takdirine göre günlük 20-100 TL arasında değişiyor (Türk Ceza Kanunu Md. 52/2). Buna göre, 300 gün adli para cezasının tutarı 6-30 bin TL arasında değişiyor.
3- Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda “300 günden aşağı olmamak üzere adli para cezası uygulanır” deniliyor. Buna göre, 500 gün hatta 730 gün bile ceza uygulanabilir. Nedenine gelince, alt sınır 300 gün olarak belirtilmiş!
Ayrıca, yasada “bir takvim yılı içinde” veya “bir tespitte” şeklinde sınırlama olmadığı için yıl içindeki birkaç çekiş nedeniyle şirketinden borç para çekene toplamda yüz binlerce lira “adli para cezası” da kesilebilir.
4- Adli para cezası, tebliğinden itibaren 30 gün içinde ödenmezse, HAPİS cezasına çevrilir. Para cezası günlük kaç TL üzerinden hesaplanmışsa, ödenmediğinde, aynı günlük tutar üzerinden hapis cezasına çevrilir (5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yasa Md.106 ve Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararı, 7.12.2010 Tarih ve E.2010/11-236, K.2010/254).
Buna göre örneğin 300 gün adli para ceza ödenmezse 300 gün hapis, 600 günlük para cezası ödenmezse, 600 gün hapis cezası uygulanır. Hapis cezası üç yılı geçemez. Birden fazla hükümle adli para cezalarına mahkumiyet halinde, bu süre beş yılı geçemez (5275 sayılı Yasa Md. 106/7).
Oysa doğrudan kısa süreli hapis cezası verilmesi durumunda, cezanın ertelenmesi mümkünken, adli para cezasından çevrilen hapsin infazı ertelenemiyor (Md. 106/9).
 

BORÇ PARADA ALT SINIR DA YOK
Şirketten borç para çekilmesi olayı, en az 300 gün “adli para cezası” uygulanmasını gerektiriyor. Tamam ama “kaç TL çekilirse ceza uygulanacak?” bununla ilgili yasada belirtilen bir alt sınır yok. Daha açık bir anlatımla 50 TL çekene de 500 TL ya da 500 bin TL borç çekene de en az 300 gün adli para cezası, ödenmezse “hapis cezası” var. Bu çok yanlış bir düzenleme.
Fıkra gibi!..
 

YORUMA DA AÇIK
Şirkete borçlanma olayı, yoruma da açık bir olay.
Örneğin;
– Eş ve çocuğun kullandığı, şirkete kayıtlı cep telefonu ya da otomobilin giderleri,
– İş yemeği, ziyafet ya da çelenk veya çiçek gideri, gazeteye verilen vefat ilanı,
– Kanunen kabul edilmeyen giderler,
Şirketten çekilen para olarak kabul edilip, buna göre işlem yapılabilir.
Sonuç olarak belirtmek gerekirse, şirkete borçlanma ile ilgili Yeni Türk Ticaret Kanunu hükmü, “patlamaya hazır bir bomba” gibi…
Bu madde virgülüne kadar uygulanırsa, neredeyse hapse girmeyen şirket yöneticisi kalmaz ya da aklı başında hiç kimse, şirket yöneticiliğine talip olmaz.
Bu madde acilen yeniden düzenlenmeli ve “adli para cezası” da “idari para cezası” olarak değiştirilmeli…