İşvereni iflas eden işçiye maaş fondan

Soru: İşverenimiz geçen ay iflas etti, alacaklarımızı alamıyoruz. Fondan maaş alacağımız söyleniyor, doğru mu?

Cevap: Fon olarak bahsettiğiniz “Ücret Garanti Fonu”’dur. Bu fon işverenin iflası durumunda çalışanların ücretlerinin korunmasını sağlıyor. Bu fondan yararlanabilmenin şartları var. Bu şartlardan ilki, işsizlik sigortasının kapsamında olmaktır. Ancak işsizlik sigortasına prim ödeyenlerin tamamının bir işvereni ve işyeri olmadığı için, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçiler ve 5510 sayılı Kanunun 4/a’lısı olarak bir işverene bağlı olarak çalışan kişiler de ücret garanti fonundan yararlanabilir. 

Fondan yararlanabilmenin ikinci koşulu, işverenin iflas etmesi dolayısıyla işçinin ücret alacağının bulunmasıdır. Üçüncü koşul ise ücret alacaklarının ödenememe sebebinin işverenin ücret ödeyemez duruma düşmesi olmasıdır.

İşverenin ücret ödeyememe nedenleri dört şekilde gerçekleşebilir. İşverenin konkordato ilan etmesi, aciz vesikası alması, iflası ve iflasın ertelenmesi.

Ücret garanti fonundan işçilere, iflas tarihinden geriye dönük ödenmemiş 3 aylık ücret alacakları ödenmekte. Diğer yandan, kıdem ve ihbar tazminatları fonun kapsamında değil. Yani bu tazminatlar için fondan para alınamaz.

Yukarıda saydığımız koşulları karşılayan işçilerin, İŞKUR’a başvurmaları ve orada belgeleri doldurmaları  gerekiyor. İŞKUR uygun bulduğu başvuru sahiplerine 3 aylık ödemeyi başvuru yapılan ayın sonuna kadar yapıyor.

2014 yılının ilk 7 ayında Ücret Garanti Fonundan 16 milyon TL’ye yakın para ödendi. Bu kapsamda yararlanan işçi sayısı da yaklaşık 6 bin kişi. Geçen yıl da hemen hemen aynı sayıda kişiye 15 milyon TL ödenmişti.

Memuriyetten çıkarılana emekli aylığı bağlanır!

Soru: Devlet memuru olarak çalışırken, adımın karıştığı bir yaralama olayında ceza aldım. Yerel mahkeme 4 yıl ceza verdi. Dosyam şu anda Yargıtay’da. Eğer bu karar onanırsa benim bugüne kadarki 27 yılım yanacak mı? Haklarım ne olacak, emekliliği hak etmiştim, aylığımı alamayacak mıyım?

Cevap: Genel olarak ifade edilirse; yargılama sonucunda memuriyetten çıkarılmanız söz konusu olsa dahi emekli aylığınız bağlanır. Bu nedenle emekli aylığınız için bir endişeniz olmasın. Ancak iş emekli ikramiyesi konusuna gelince, bu noktada farklılık var. Emekli ikramiyesinin alınması konusunda önemli olan hizmet birleştirmesi yapılıp yapılmadığı. Eğer,  SSK ve Bağ-Kur’a tabi olarak geçmiş hizmetleriniz var ve bu süreleri daha sonra memurlukta geçirilen sürelerinizle birleştirip, bu şekilde yani “hizmet birleştirmesi” yoluyla emekli olacaksanız, memurluktan çıkarılmanız durumunda emekli ikramiyenizi alamazsınız.

Diğer yandan çalışma yaşamınız boyunca sadece memur olarak çalışmışsanız, yani Emekli sandığı koşullarıyla tüm süreniz geçmiş ise durum tamamen farklılaşır. Böyle bir durumda hakkınızda verilen ceza kararı Yargıtay’ca onansa, memurluktan çıkarılsanız bile emekli ikramiyenizi alabilirsiniz.

Süper emeklilik denildi vatandaşlar mağdur oldu

Soru: 1986 yılında zamanın hükümeti süper emeklilik çıkardı, benim gibi düşünenler gittik bir sürü para yatırdık, sonuçta bugün 1375 TL emekli aylığı alıyorum. Bu adaletsizliği önleyecek bir madde Torba Yasa’ya konulamaz mı?

Cevap: Sosyal güvenlik tarihimiz içerisinde süper emeklilik uygulaması eşi benzeri görülmemiş bir adaletsizliktir. 1980’li yılların sonlarına doğru o dönemin hükümeti popülist bir adım attı ve vatandaşlara süper emeklilik yoluyla çok daha yüksek emekli aylığı alabileceklerini garanti etti. Ancak uygulama başından sonuna kadar haksızlıklarla dolu olduğu için Anayasa Mahkemesi o dönemde bu süper emeklilik uygulamasını iptal etti. Bu kararla beraber, normalde aldıkları aylığın 3-4 katını alan süper emekliler neye uğradıklarını şaşırdılar. Anayasa Mahkemesinin kararıyla süper emeklilik için vatandaşın fazladan ödediği paralar da devlete kaldı, vatandaşa iade edilmedi. Her gelen hükümet bu haksız uygulamanın sonuçlarını düzelteceğini söyledi, ne var ki bugüne kadar hiç bir düzenleme yapılmadı. Süper emeklilik hayali kuranlar maalesef ödedikleri parayla ortada kaldılar.

Şu sıralar çok sayıda süper emeklilik mağduru sizin gibi bir umut içerisine girdi. Ancak Ekim ayında yasalaşması beklenen Torba Yasa’ya bu konuda bir madde ne yazık ki girmedi. Açıkçası son anda bir madde yasaya dâhil edilebilir diyenler de var. Ancak ben bu konuda bir düzenleme yapılacağını düşünmüyorum.

Devlet memurları da iş güvenliği uzmanı olur

Soru: Karayolları Genel Müdürlüğünde memurum. İnşaat mühendisiyim, son zamanlarda herkes iş güvenliği uzmanı oldu, bizim de hakkımız var mı? Dışarıda çalışabilir miyiz?

Cevap: Her şeyden önce mühendislik fakültesi mezunu olmanız nedeniyle açılan sınavlara girerek iş güvenliği uzmanı belgesi almanız mümkün. Alacağınız bu belgeyle sadece kamu işyerlerinde olmak üzere iş güvenliği uzmanı olarak istihdam edilmeniz mümkün. Hatta kendi kurumunuzda da yine uzman olarak görev değişikliği de talep edebilirsiniz. Nitekim 1 Temmuz2016 sonrasında tüm kamu kurumlarının iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasadan kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmeleri zorunlu. Bu nedenle bu alanda değerlendirilmeniz mümkün. Kendi kurumunuz dışında bir başka kamu kurumunda da iş güvenliği olarak görev yapmanız ve hatta bu görev karşılığında ek ücret almanız da mümkün. Ancak bunun için ilk koşul, kendi kurumunuzun yöneticilerinin izin vermesidir. İzin almanız durumunda aylık 80 saate kadar çalışabilir, her bir saat çalışmanız için 200 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı kadar ücret alabilirsiniz.

Hemen ifade etmekte fayda var, bir kamu görevlisinin iş güvenliği uzmanı olarak özel sektör işyerlerinde çalışması mümkün değil.

 
Milliyet Gazetesi – 28.08.2014