Sigara zammındaki hatalar düzeltildi

Hürriyet Gazetesi – 27.10.2011

Hata diyoruz çünkü son ÖTV zammıyla “fıkra gibi” vergi artışları ortaya çıkmıştı.
Belli ki gözden kaçan ciddi hatalar vardı.
Özellikle sigara vergisinde “indirim olayı” pek rastlanan bir durum değildi ama ortada hata olunca, geri adım atılması kaçınılmaz oldu.
 

HANGİ HATALAR
Hangi birisi, o kadar çoktu ki…
Önce yapılan ÖTV artışını hatırlatalım.
Sigarada yüzde 63 olan ÖTV oranı, yüzde 69’a yükseltilmişti.
Şimdi diyeceksiniz ki;
“Canım ne var bunda, 6 puan yükseltilmiş. Orantılarsak, yüzde 9.5 vergi artışı yapılmış. Yeniden değerleme oranına göre, yakında birçok vergi yüzde 10 civarında artacak. Sigara vergisi de yüzde 9.5 artmış. Çok mu?”
Haklısınız… çok değil. Son derece makul bir oran. Ancak kazın ayağı öyle değil.
Ortaya çıkan vergi artışlarına birlikte göz atalım.
ÖTV oranı 6 puan yani yüzde 9.5 artırılınca;
– ÖTV artışı öncesi 7 liraya satılan sigaranın vergi artışları;
ÖTV’de yüzde 48.6, KDV’de yüzde 35.7, devlete ödenen toplam vergide yüzde 46.1 olmuştu.
Perakende satış fiyatı da yüzde 35.7 artmıştı!..
– ÖTV artışı öncesi 4.5 liraya satılan sigaranın ise vergi artışları;
ÖTV’de yüzde 46, KDV’de yüzde 33.3, toplam vergide 43.6 olmuştu.
Perakende satış fiyatı da yüzde 33.3 artmıştı!
Nasıl, fıkra gibi değil mi?
 

20 SİGARANIN 17’Sİ DEVLETE
Yapılan son ÖTV artışı ile birlikte, sigaradaki vergi oranı da yüzde 84’e çıkmıştı. Başka bir anlatımla, 20 sigaradan 17’si devlete vergi olarak ödeniyordu. Üreticiye kalan 3 sigara ise net geliri değildi. Maliyetler ve genel giderler ile bayi kârı vardı. Bunları karşıladıktan sonra bir de yüzde 20 kurumlar vergisi ödemesi bekleniyordu!
Olayın bir de enflasyonu tetikleyen yönü vardı. Ekonomist Dergisi’nde yayımlanan Gizem Öztok Altınsaç’ın araştırmasına göre, sigaraya yapılan son zam, enflasyonu da 1.35 puan etkileyecekti.
Bilmeyenler için açıklayalım; sigarada ÖTV’de dahil vergiler, diğer sektörlerden farklı olarak “perakende satış fiyatı” üzerinden yüzdelenerek hesaplanıyor. Böyle olunca farklı hesaplama tekniği ve çarpan etkisi gözden kaçmış ve yüzde 9.5 artırılan ÖTV oranı, ciddi vergi artışlarına neden olmuştu.
 

ÖTV DÜŞÜRÜLDÜ
Son ÖTV zammı nedeniyle ortaya çıkan sorunlar, dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan bir kararname ile gelecek yılın sonuna kadar önemli ölçüde giderildi. Daha önce yüzde 63’ten 69’a yükseltilen ÖTV oranı, yüzde 65’e indirildi.
Böylelikle, ÖTV artışı, yüzde 9.5 yerine yüzde 3.2 oldu. Kuşkusuz sigaradaki “vergi hesaplama tekniği” nedeniyle, bunun etkisi daha yüksek oranda (yüzde 10-15 civarında) olacak.
Yapılan ÖTV indirimi, sigara fiyatlarının ortalama olarak 1 TL aşağı çekilmesi sonucunu doğurdu.
Pazartesi günü yazdığımız gibi sigarada “şok zamlar” yerine nihai vergilerde ve fiyatta “yeniden değerleme oranı” esas alınarak artış yapılmalı.