İşten atılana yapılan apılan yardımlar

Çalışma hayatında  işçiler, gazeteciler, gemi adamları ve diğer statüde çalışanlar haklı  veya geçerli bir sebeple yada  başka nedenlerden dolayı  işverenleri tarafından işten atılabiliyor. İşten atılan işçilere, Devlet ve işverenleri tarafından yardım, tazminat ve ücret adı altında çeşitli ödemeler yapılıyor. Buna göre işten atılan işçilerin sağlık yardımı alma, işsizlik sigortasından para alma, işyerinden tazminat alma, izin parası alma ve ücret alma gibi hakları bulunuyor. Bu hakları açıklamaya çalışalım.

İŞSİZLİK PARASI 

Bir çalışanın işsizlik parasından(ödeneğinden) yararlanabilmesi için işyerinden ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranıştan dolayı işten atılmaması gerekiyor. 

İş sözleşmesinin  sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde; 

“ 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,

“ 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,

“ 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,

  Süre ile işsizlik parası  her ayın sonunda aylık olarak işsizin kendisine ödeniyor. İlk işsizlik ödeneği ödemesi ise ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılıyor.  Ölen sigortalı işsizlere ait fazla ödemeler Devlet tarafından geri alınmıyor. Günlük işsizlik ödeneğinin miktarı, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olmaktadır. Ancak işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin(1.071 TL) brüt tutarının yüzde seksenini(  858,80 TL’yi)  geçemiyor.

SAĞLIK ÖDEMESİ 

Bir çalışan İşten hangi nedenle atılmış olursa olsun, işten atılan  işten atıldığı tarihten itibaren 10 gün süreyle sağlık yardımlarını Sosyal Güvenlik Kurumu üzerinden almaya devam eder. İşten atılan çalışan işten atılma tarihinden geriye dönük olarak bir yıl içerisinde 90 gün prim ödemişse 10 güne ilaveten 90 gün daha olmak üzere toplam 100 gün Sosyal Güvenlik Kurumu üzerinden sağlık yardımları almaya devam eder.

TAZMİNAT 

İşten haklı sebep dışında atılan çalışanlara tazminat ödenmesi gerekiyor. Bu durumda olan işçilere, gazetecilere ve gemi adamlarına çalışma sürelerine göre ihbar tazminatı ödeniyor. Çalışma süreleri bir yıl ve üzerinde ise kıdem tazminatı ödenmesi gerekiyor. Belirli koşullar olduğu zaman çalışana ihbar ve kıdem tazminatından ayrı olarak kötü niyet tazminatı da ödenmesi gerekiyor.

İZİN PARASI  

İşyerinde çalışırken yıllık izinlerini kullanmayan işçilere işten atılma nedenlerine bakılmadan izin ücretlerinin ödenmesi gerekiyor. Bu durumda olan çalışanların izin ücretleri işten atılma tarihindeki ücretleri üzerinden ödenmesi gerekiyor. İzin parası, çalışırken izinlerini kullanmayan gazeteci ve gemi adamlarına da yapılıyor.

ÜCRET     

İşten atılan işçinin ödenmemiş  aylık ücreti, hafta tatili ücreti, fazla çalışma ücreti ve bayram ücreti varsa bu ücretlerin öncelikle ödenmesi gerekmektedir. İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile ikramiye, prim veya başka bir ad altında ödeme öngörülmüşse bu tür ödemelerinde işten atılanlara geciktirilmeden yapılması gerekiyor.

Güneş Gazetesi – 27.01.2014