Mesleki belgesi olmayanları işe alan işverene Torba Yasayla sağlanan avantaj

|Posta Gazetesi| |26.02.2011|

Soru: Duyumlarımıza göre, diplomalı ve belgeli işsizleri işe alan işverenlerin primlerini Devlet ödeyecekmiş. Elinde meslek belgesi veya diploması olmayan düz işçiyi işe alan iş adamına Torba Kanunla sağlanan bir avantaj var mı?

Bahtiyar ŞİMŞEK

Cevap: Torba yasa, genç işçi istihdamı olarak adlandırılan ve geçtiğimiz yıllarda uygulanan istihdam teşvikinin kapsamını genişletiyor. Ve uygulama süresini de 31 Aralık 2015 tarihine uzatıyor. Duyumunuz kısmen doğru. Getirilen istihdam teşvikiyle, mesleki yeterlilik belgesi ile mesleki ve teknik eğitim veren orta ve yüksek öğrenim kurumlarından mezun olan işsizleri belli koşullarda işe alan işadamlarının, 54 aya kadar süre ile, işveren prim hissesinin tamamının işsizlik sigortası fonundan karşılanarak, istihdam teşvik ediliyor. 

Ancak, mesleki yeterlilik belgesi olmayanları işe alan işadamları da teşvikten mahrum bırakılmadı. Söz konusu teşvikten yaralanmanın şartları şöyle;

-İşe alınanlar 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük erkek veya 18 yaşından büyük kadın olacak,

-İşe alınan işe alındığı tarihten önceki son 6 ay içinde SGK’ ya prim ve hizmet belgesi ile bildirilmemiş (6 aydır işsiz olan) olacak,

-İşletmede son altı ayda çalışan ortalama işçi sayısına ilave olarak işe alınacak,

-Belirtilen şartları taşıyan işsizleri işe alan işadamının,  24 ay boyunca bu kişiler nedeniyle katlandığı sigorta primi işveren hissesi, işsizlik sigortası fonundan karşılanacak.

-Bu kişileri İŞKUR’ kayıtlı işsizler arasından işe alan işadamının, 30 ay boyunca bu kişiler nedeniyle katlandığı sigorta primi işveren hissesinin tamamı, işsizlik sigortası fonundan karşılanacak. 

-18 yaşından büyük işsizlerin(üst yaş sınırı aranmıyor) işe alınmasında ise, 6 ay süresince işveren prim hissesi işsizlik sigortası fonundan karşılanacak.

Dul ve yetim aylığını birlikte alamazsınız ancak yüksek olanı tercih edebilirsiniz

Soru: SSK emeklisi olan eşim ağır hasta. Babam Bağ-Kurlu iken yıllar önce vefat etti. Annem de vefat etti. Ablam veya kız kardeşim de yok. Eşimin vefatı halinde, eşimin SSK maaşı ile, babamın Bağ-Kur maaşını birlikte alabilir miyim?

H.ALKAN

Cevap: Bağ-Kur, eşinden dul aylığı alanlara ana ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Ancak, iki aylıktan yüksek olanı tercih etme hakkınız var. Ya eşinizden dolayı SSK dan dul aylığı, ya da babanızdan dolayı Bağ-Kurdan yetim aylığı alabilirsiniz. Her iki aylığı birlikte alamazsınız.

Torba yasada erken emeklilik bulunmuyor

Soru: 1997 de sigortam başladı. 480 gün prim ödemem var. 1957 doğumluyum. Yeni torba yasasına göre veya farklı bir yolla emekli olabilir miyim?

Huriye BOLUR

Cevap: Torba yasada erken emeklilikle ilgili bir düzenleme bulunmuyor. Erken emeklilik 1999 yılından beri uygulanmakta olan sosyal güvenlik politikalarına aykırı olur.  

480 gün prim ödemesiyle emekli olmanız mümkün değil. Emekli olabilmeniz için, en az 3600 gün prim ödemiş olmanız gerekiyor. 3120 gün daha prim ödeyerek, 480 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

İki doğum için borçlanma yapabilirsiniz

Soru: 10 Temmuz 1965 doğumlu, SSK’lı çalışan, 5 çocuk annesiyim. Çocuklarımın doğum yılları; 1982, 1987, 1989, 1997 ve 1998 dir. 1 Aralık 1978 de sigortalı çalışmaya başladım. 2344 gün prim ödemem var. Doğum borçlanması yaparak prim günüme ekleyip ne zaman? Yada kaç gün, kaç yaşımda emekli olabilirim? Ya da geri kalan günlerimi borçlanıp ödeyebilir miyim?

N. ATİL

Cevap: 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle 18 yıldan fazla süredir sigortalı olduğunuzdan, eski yasa şartlarıyla emekli olacaksınız. Eski yasaya göre yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum sonrasındaki iki yıl içinde prim ödemeniz olmayan iki doğumunuzu borçlanarak toplam 1440 gün kazanmanız mümkün. İki doğum için, 1256 gün borçlanma yaparak toplam prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 50 yaşınızı dolduracağınız 10 Temmuz 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Ayrıca iki doğumunuz için borçlanma yaparak, 1440 gün kazanıp, sigortalı çalışarak 1216 gün daha prim ödeyerek toplam prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

Babanız SSK’dan daha erken emekli olur 

Soru: Babam 10 Eylül 1969 doğumlu. 1985 yılında sigortası var.1100 gün primi yattı.1998 yılında Bağ-Kura geçti.12 yıl Bağ-Kuru yattı. Halen de Bağ-Kurlu. En kısa sürede hangisinden emekli olur?

Nurcan DOĞAN

Cevap:Babanız 4/a sigortasından(eski adıyla SSK dan) daha erken emekli olabilir. Babanız Bağ-Kur sigortasını kapatıp, sigortalı bir işte çalışarak en az 1260 gün prim ödemesi halinde emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olur. Babanız 1260 günden sonra prim ödemese de, 49 yaşını dolduracağı 10 Eylül 2018 tarihinde emekli olabilir

Eşinizin 5450 gün prim ödemesi gerek

Soru: Eşim 1965 doğumlu ve 1991 Şubat ayından SSK ya kayıtlı. 1995 te bir doğum yaptı. Bu SSK’lının emekli olması nasıl olur? Ve kaç yıl SSK ödemesi ve yaş sınırı ile emekli olabilir?

Adem ÖZDEMİR

Cevap: Eşiniz emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabi. Eşiniz toplam 5450 gün prim ödemiş olması şartıyla, 2012 de 47 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir. 47 yaşını dolduracağı tarihe kadar primini 5450 güne tamamlayamazsa, prim ödemesini 5450 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. 

Eşiniz, 1995 deki doğumundan sonraki iki yıl süresince prim ödemesi yoksa doğum borçlanması yaparak 720 gün kazanabilir.

Ayrıca eşiniz, toplam 3600 gün prim ödemesi şartıyla, 2023 de 58 yaşını dolduracağı tarihte yaş haddinden emekli olması da mümkün.

Aftan prim borcu olan yararlanacak

Soru: Eşimin 1995 de Bağ-Kur girişi var. Ve bir sene prim ödemesi bulunuyor. 1996 da dilekçe verilip kapatıldı.[iş veren olarak] Torba yasasına göre, tekrar borçlanıp emekli olma şansı var mı?

Muammer ÇEKİN

Cevap: Torba yasa, prim borçlarının gecikme cezası, gecikme zammını siliyor. Yerine enflasyon oranında hesaplanan gecikme bedeli ile prim borcunun aslının 36 ayda 18 eşit taksitte ödenmesine imkân sağlayarak, hem borçluları rahatlatıyor. Hem e kamunun tahsil edilemeyen alacaklarının tahsilini sağlıyor. Eşiniz 1996 da dosyasını kapattığı için, af kanunundan yaralanacak prim borcu bulunuyor. Oysa eşiniz dosyasını kapatmasa ve o günden bugüne kadar prim ödemese, bugün af kanunundan yararlanarak prim borcunu ödeyebilecekti. Af yasasında borçlanma hakkı getiren bir düzenlemede olmadığından, maalesef eşinizin aftan yararlanarak gün kazanması mümkün değil.