İnsani gelişmenin gözü ‘işgücü piyasası’nda

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 1990’dan bu yana her yıl yayınlanan İnsani Gelişme Raporu’nun, 2015 yılı için temel mesajını “çalışma” ve “çalışmanın daha nitelikli bir yaşama katkısı” üzerinden verdiği görülüyor.

Çalışmanın etkisi…

1990 yılında yayınlanan ilk küresel İnsani Gelişme Raporu’nun odağında, basit bir kavram vardı: “gelişme”. 25 yıl sonraki yeni raporun ise çalışmayı doğrudan insan yaşamının zenginliğine bağlayarak temel bir soruya yanıt aradığı görülüyor: “Çalışma, insani gelişmeyi nasıl ilerletebilir?”. Rapor, meslek kavramının ötesine geçerek, ücretsiz bakım hizmetleri, gönüllü çalışma ve yaratıcı çalışma gibi faaliyetleri de dikkate alıyor ve çalışma kavramını oldukça geniş bir bakış açısı içinde değerlendiriyor. 

Raporda da ortaya koyulduğu üzere, bugün insanlar daha uzun süre yaşıyor, daha çok sayıda insan temiz su ve temel sıhhi koşullara ulaşıyor ve çok daha fazla çocuk okula gidiyor. Bununla birlikte, kişi başına düşen gelir yükseldi ve yoksulluk da azaldı.

UNDP’ye göre çalışma, insanların bilgi ve becerilerini artırarak insanlığın ilerlemesine katkıda bulunuyor. İnsani Gelişme Raporu’ndan yola çıkarak, insanlığın “çalışma karnesine” ilişkin rakamları şöyle özetleyebiliriz:

Küresel düzeyde, çalışmaya dahil olan 7.3 milyar insan bulunuyor.

Tarımda çalışan yaklaşık 1 milyar insan ve 500 milyondan fazla aile çiftliği, dünyanın gıda kaynağının yüzde 80’den çoğunu üretiyor.

Dünya çapında eğitim ve sağlık sektörlerinde çalışan insan sayısı yaklaşık 80 milyon.

Hizmet sektöründe çalışan toplam insan sayısı 1 milyarı aşmış durumda.

Dünya üzerinde 450 milyondan fazla girişimci bulunuyor.

Resmi istatistiklere göre 74 milyonu genç olmak üzere, küresel düzeyde 204 milyon insan işsiz durumda.

Dünyada yaklaşık 830 milyon kişi düşük ücretle çalışıyor ve günde 2 doların altında bir parayla yaşamını sürdürmeye çalışıyor.

1.5 milyardan fazla kişi, insana yakışır çalışma koşullarından, hakkını arama imkânından ve sosyal güvenlikten mahrum şekilde istihdam ediliyor.

Küresel düzeyde, yaklaşık 168 milyon çocuk işçi ve 21 milyon zorla çalıştırılan insan söz konusu.

Bugün tüm insanların yaklaşık yüzde 80’i dünya zenginliklerinin sadece yüzde 6’sına sahip. Buna karşılık, 2016 yılı itibarıyla en zengin yüzde 1’lik kesimin dünya zenginlerinin yüzde 50’sinden fazlasına sahip olacağı öngörülüyor.

Türkiye 72’nci sırada

Türkiye’nin, 2014 yılındaki insani gelişme performası ile “yüksek insani gelişme” kategorisinde yer aldığı ve 188 ülke ve bölge arasında 72. olduğu görülüyor. Bununla birlikte, Türkiye’nin her bir insani gelişme göstergesi açısından kaydettiği ilerleme değerlendirildiğinde; 1980 – 2014 yılları arasında doğumda beklenen tahmini yaşam süresinin 16.6 yıl; ortalama okula gitme süresinin 4.7 yıl ve beklenen okula devam süresinin 7 yıl arttığı ortaya çıkıyor. Ayrıca, Türkiye’de kişi başına düşen Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) da aynı dönem itibarıyla yaklaşık yüzde 139.7 oranında bir artış göstermiş.

Milliyet Gazetesi – 24.12.2015