Doğum izninde işten çıkarılan kadınların hakları

Gebe kadınların doğumdan önce ve sonra kullandıkları doğum izinleri sırasında bazen işten çıkarıldıkları söz konusu olabiliyor. Kadın işçilere doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık doğum izni veriliyor. Bu süreler içinde kadın işçi çalıştırılamaz. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre ekleniyor. Gebe işçinin sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Ayrıca kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Bu süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtiliyor. Kadınların doğumdan önce ve sonra kullandıkları izi süreleri içerisinde işten çıkarılmaları durumunda  hangi haklara sahip olduklarını açıklayalım. 

Kıdem tazminatı ödenmesi 

Doğum izni kullanan bir işçinin iş sözleşmesi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı olmayan bir sebepten dolayı feshedilmişse ve işçinin de çalışma süresi bir yıl ve üzerinde ise işçiye kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. 

İhbar tazminatı ödenmesi 

Doğum izni kullanırken işten çıkarılan işçiye çalışma süresine göre 2 ile 8 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor. 

İşe iade edilme 

İşçinin kıdem süresi 6 ay ve üzerinde ise iş sözleşmesi belirsiz süreli ve işyeri iş güvencesi kapsamında bir yer ise işçi bir ay içerisinde işe iade davası açabilir. 

Eşit davranmama tazminatı 

İş Kanunu’nun 5. maddesine göre, işveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz. İşveren işçiyi doğum yapmasından dolayı veya gebe kalmasından dolayı işten çıkarmış ise işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki tazminat talep edebilir. Bu tazminat, ihbar ve kıdem tazminatından ayrı bir tazminattır. 

Geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi 

Doğum yapan işçiye geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için; 

– İstirahatın başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin sona ermemesi, 

– Doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması, 

– Bu süre içinde işyerinde çalışmamış olması, 

– Doğum olayının gerçekleşmiş olması gerekmektedir. 

  Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2011/50 sayılı Genelgesi’ne göre, doğumdan önce gebelik istirahatının başladığı tarihte sigortalılık niteliği devam etmekte olan kadının 90 günlük kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartını yerine getirdiğinin tespiti halinde, gebelik istirahat süresi içinde herhangi bir sebeple iş sözleşmesi sona ermiş olsa dahi kendisine doğum öncesi ve doğum sonrası geçici iş göremezlik ödeneğinin verilmesi gerekiyor. 

Emzirme ödeneği 

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olan sigortalı kadına emzirme ödeneği verilebilmesi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları priminin adına bildirilmiş olması gerekiyor. 

Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan 5510 sayılı Kanun’un 9. maddesine göre sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere 300 gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadına doğum tarihinden önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneği veriliyor. 2016 yılı için 122 lira emzirme ödeneği ödenmektedir. 

Güneş Gazetesi – 22.11.2016