Kıdem tazminatında zamanaşımı değişti

Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen henüz Sayın Cumhurbaşkanımızca onaylanmayan “İş Mahkemeleri Kanunu “çalışma hayatında başta kıdem tazminatı olmak üzere zamanaşımı konusunda  ihbar, kötüniyet ve eşit davranmama tazminatlarında önemli değişiklikler getiriyor. Bu değişiklikleri açıklayalım. 

Kıdem tazminatı 

Kıdem tazminatı; kanunda belirtilen asgari bir çalışma süresini(en az bir yılı) dolduran işçiye iş sözleşmesinin kanunda sayılan nedenlerden biriyle son bulması halinde, işverence işçiye veya mirasçılarına ödenen paradır. Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi daha önce 10 yıldı. Bu süre 5 yıla düşürüldü. Daha önce işçi kıdem tazminatıyla ilgili olarak 10 yıl içerisinde dava açabiliyordu. Yeni düzenlemeye göre iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıl içerisinde dava açılması gerekiyor. 

İhbar tazminatı 

İşçinin işten haksız ve geçerli nedenle işten çıkarılması durumunda işçiye  ihbar süresine ait ödenen paraya ihbar tazminatı denilmektedir. Bir işçinin ihbar tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışması ve  iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak sonlandırılması  gerekiyor. İş sözleşmesini haklı veya haksız olarak kendisi sona erdiren işçi ihbar tazminatına hak kazanamıyor. İşçilerin ihbar süresi çalışma süresine göre  ikiyle sekiz hafta arasında değişmektedir. İhbar süreleri sözleşmeleriyle artırılabiliyor. İhbar süreleri artırılmış ise işçinin işten çıkarılmasındaki süre artırılan ihbar süresi dikkate alınarak hesaplanır. (Geniş bilgi için bakınız Arif Temir, İşçinin Tazminatlı Ve Tazminatsız İşten Çıkarılması, Yaklaşım Yayınları, Ankara 2011)  
İhbar tazminatında daha önce 10 yıl olan zamanaşımı süresi beş yıla düşürülmüştür. 

Kötü niyet tazminatı 

İşçinin iş sözleşmesi, kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye ihbar tazminatındaki bildirim sürelerinin üç katı tutarında ayrıca tazminat ödeniyor. Bu tazminata kötü niyet tazminatı deniyor. Kötü niyet tazminatı 4857 sayılı İş Kanununda iş güvencesinden yararlanmayan işçiler için geçerlidir. Kötüniyet tazminatında daha önce 10 yıl olan zamanaşımı süresi beş yıla düşürülmüştür. 

Eşit davranmama 

4857 sayılı İş Kanunu’nun 5. maddesine göre, işveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz. İşveren işçiyi doğum yapmasından dolayı veya gebe kalmasından dolayı işten çıkarmış ise işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki tazminat talep edebilir. Bu tazminat, ihbar ve kıdem tazminatından ayrı bir tazminattır. Bu tazminata eşit davranmama tazminatı denilmektedir. Eşit davranmama  tazminatında da  daha önce 10 yıl olan zamanaşımı süresi beş yıla düşürülmüştür. Tazminatlarda zamanaşımı sürelerinin düşürülmesi, hakkın talep edilmesi sonrasında yargılamaya esas tutulacak kayıt ve belgelerin bulunması ve taraflara ulaşılması konusunda faydalar sağlayacaktır.

Güneş Gazetesi – 20.10.2017