İşsizlik maaşı 476-953 lira

Asgari ücretin artmasıyla işsizlik sigortasından alınan ödenekler de artmış oldu. 1 Ocak 2015 tarihinden 30 Haziran 2015 tarihine kadar alınacak en düşük işsizlik ödeneği 480 TL 60 kuruş, en yüksek 961 TL 20 kuruş olacak. Bu rakamlardan binde 7.59 oranında damga vergisi kesintisi yapılacak ve sonuçta işsizin eline 2015’in ilk altı ayında en düşük net 476 TL 95 kuruş, en yüksek 953 TL 90 kuruş geçecek.

1 Temmuz 2015’ten 31 Aralık 2015 tarihine kadar olan ikinci altı ayda verilecek işsizlik ödeneği miktarları, damga vergisi düşüldükten sonra, en düşük net 505 TL 53 kuruş ve en yüksek 1011 TL 7 kuruş olacak.

Başvuru ilk 30 günde

İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için; kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak, hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak, son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak, hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmak gerekiyor.

İşsizlik parasından yararlanabilmek için, işten çıkarılış tarihinden önceki son üç yılın önemi büyük. İşten çıkarılan tarihten önceki son üç yıl içerisinde, 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün (6 ay), 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün (8 ay), 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün (10 ay) süresince işsizlik ödeneği veriliyor.

İşsizlik parası alabilmek için işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz prim ödenmiş olması gerekiyor. Bu koşul yerine getirilmezse yukarda ifade ettiğimiz prim ödeme koşulları yerine getirilmiş olsa bile işsizlik parası alınamıyor.

Çalışmaya başlayanlar işsizlik parası alırken gelir getirici bir işte çalışmaya başlayanların, yeni işe başladıkları tarihten itibaren 15 gün içinde bulundukları yerdeki İŞKUR’a, işe başladıklarını bildirmeleri gerekiyor.

İŞKUR, işsize iş teklif etmiş ancak bu teklif kabul edilmemişse, işsiz yeni bir işe girmişse ve bu durum İŞKUR tarafından tespit edilmişse işsizlik ödeneği kesiliyor. İŞKUR’un önerdiği eğitimleri istemeyen, istediği bilgileri vermeyenlerin de işsizlik parası kesiliyor.

İlk işsizlik parası, hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar ödeniyor. İşsiz, nüfus cüzdanıyla PTT’den parasını alacaktır.

İstifa edenlere işsizlik ödeneği verilmiyor. Ancak işveren çalışanın haklarını vermez, ücretini ödemez, aylığını SGK’ya tam göstermezse işsizlik parası alınır. Ön koşul işsizlik sigortasından hak kazanabilmek için gerekli olan prim koşullarını yerine getirmektir. Ayrıca işyeri el değiştirmişse, kapanmışsa yine işsizlik parası için talepte bulunulabilir.

Sağlık yardımı

İşsizlere yapılan yardımlar sadece işsizlik ödeneğinden oluşmuyor. İşsizlik sigortasından yararlanan işçinin genel sağlık sigorta primleri ödeniyor. Hemen ifade etmekte fayda var, işsizlik sigortası için gerekli koşulları yerine getiren ve işsiz kalan kişi sağlık hizmetlerinden prim ödemeksizin yararlanabildiği gibi, sadece kendisi değil, bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri de sağlıktan ücretsiz olarak yararlanabiliyor.

Nasıl hesaplanıyor?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olarak hesaplanıyor. İşsizlik ödeneği, asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemiyor. Çalışan bir kişi işsiz kaldığında almış olduğu son dört aylık ücretine bakılıyor.

Eğer işsiz kalan kişinin son dört ay ortalamasına göre almış olduğu son ücret asgari ücret düzeyindeyse, alabileceği en yüksek ücret 476 TL 95 kuruş olacaktır. Yok, eğer son dört aylık ücret ortalaması asgari ücretin çok üzerindeyse, örneğin 3 bin TL ise alabileceği en yüksek işsizlik ödeneği miktarı 953 TL 90 kuruş olacaktır.

Görüldüğü gibi, çalışırken ödenen işsizlik sigortası primleri ile işsiz kalınan dönemde elde edilen kazanç arasında bir paralellik bulunmuyor. Çalışırken alınan ücret, asgari ücretin ne kadar üzerinde olursa olsun, sonuçta işsizlik parası olarak alabilen tutar en yüksek 953 TL 90 kuruş olacaktır.

Milliyet Gazetesi – 20.01.2015