Ana ve babaya çocuğundan aylık bağlama şartları

Posta Gazetesi – 16.10.2011

Soru: Büyükannem 1929 doğumlu.2007 de vefat etmiş eşinden dolayı SGK dan maaş almaktadır.2009 yılında kızı eşinden boşandığı için büyükannemin maaşında düşüş olmuştur.Sorum şudur; büyükannemin astsubay emeklisi oğlu 1998 de vefat etmiştir hanımı da 2006 yılında vefat etmiştir.Bu durumda büyükannem eşinden ve vefat etmiş oğlundan aylık alabilir mi?

Ayşegül GÖRE

Cevap: Büyükannenin oğlundan dolayı aylık alıp alamayacağı, büyükannenin eşinden dolayı nereden(SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı gibi)  aylık aldığı ve aylık kazanç ve iratlarının toplamının(aylık gelirine)  ne kadar olduğuna bağlı. Şayet büyükanne, eşinden dolayı SSK veya Bağ-Kurdan dul aylığı alıyor ve her türlü aylık kazanç ve iradı toplamı asgari ücretin net tutarından(bugün için 599.21 TL’dir)  az ise, oğlundan dolayı da dul-yetim alığı alabilir. Ancak, dul aylığını Emekli Sandığından alıyorsa, oğlundan dolayı aylık alamaz. Fakat yüksek olan aylığı tercih etme hakkı bulunuyor. Eş ve oğlundan bağlanacak aylıklardan hangisi yüksekse onu tercih edebilir.

10 gün rapor için 8 günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir

Soru: 10 gün istirahat raporu alan işçi, geçici iş göremezlik ödeneği alma şartları nedir? Ne kadar iş göremezlik ödeneği alabilir?

Cemile ELDEN

Cevap: Hastalık nedeniyle iş göremezliğe uğrayan işçi, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 90 gün prim ödemiş olması şartıyla, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere, her gün için yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısı, ayakta tedavilerde üçte ikisi kadar geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

10 günlük istirahat süresi için 8 günlük kazancınızın üçte ikisi kadar geçici iş göremezlik ödeneği alabilirsiniz.

1 Ekim 2008 den sonra memur olanların emekli ikramiyesi alamayacağı doğru değil

Soru: İnternette ve bazı gazetelerde 1 Ekim 2008 den sonra memur olanlara emekli olduklarında, emekli ikramiyesi ödenmeyeceği haberleri yer alıyor. Kanun hazırlanırken yeni memur olarak adlandırılan, 1 Ekim 2008 den itibaren memur olanlara, emekli ikramiyesine ilişkin hüküm konulmasının unutulduğu, başka kanunlarda da emekli ikramiyesi ödenmesine ilişkin hüküm olmadığından, emekli ikramiyesi ödenmesinin mümkün olmadığı belirtiliyor. Öncelikle bu haberler doğru mu? 30 Eylül 2008 de memur olan emekli ikramiyesi alacakken, 1 Ekim 2008 de memur olanın emekli ikramiyesi alamayacak olması, ne kadar adil ve hukuki? Bu konuda ne yapılabilir? 1 Ekim 2008 den itibaren memur olanlar adına aydınlatıcı bilgi rica ediyoruz.

AYŞE

Cevap: 1 Ekim 2008 den itibaren memur olanlar rahat olsunlar. Ne internette dolaşan, ne de bazı gazetelerde yer alan, 1 Ekim 2008 den sonra memur olanların emekli ikramiyesi alamayacağına dair haberler doğru değil. Emekli ikramiyesine ilişkin kanuna madde konmasının utulduğu ve hiçbir kanunda da emekli ikramiyesi ödenmesine ilişkin madde olmadığı iddiasında hayal mahsulü. 1 Ekim 2008 den önce memur olanlar 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunun 89 ncu maddesine göre emekli ikramiyesi alıyorlar. Kanun koyucu, yeni memurlar, yani; 1 Ekim 2008 den itibaren memur olanlara ödenecek emekli ikramiyesi ne ilişkin usul ve esasları da 5434 sayılı Kanuna, 5754 sayılı yasanın …. maddesinde eklenen “ ek madde 82” ile düzenledi. Yeni memurlar da, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun ek 82 nci maddesi hükmüne göre emekli ikramiyesi alacaklar. Yeni memur ile eski memurun emekli ikramiyesi arasında bir fark yok. Nitekim, Sosyal Güvenlik Kurumu eski ve yeni memurun emekli ikramiyesine ilişkin olarak,  “ ….emekli ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesi hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usuller, ödeme unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları arasında herhangi bir fark bulunmamaktadır….” Yönünde basın açıklaması yapmış bulunuyor.

Eski ve yeni memurun emekli ikramiyesi arsında illaki bir fark aranıyorsa, o farkta şudur; Anayasa mahkemesinin iptal kararının yayımlandığı 9 Temmuz 2011 tarihinden sonra SSK veya Bağ-Kurdan emekli olanlar, memurluk yaptığı dönemin emekli ikramiyesini almaya başladılar. Ancak, yeni memurlara ilişkin Ek 82 nci maddede yer alan hükmün iptali için dava açılmadığından, 1 Ekim 2008 den sonra memur olanlar, memurluktan ayrılıp, SSK veya Bağ-urdan emekli oluklarında, memurluk dönemine ilişkin emekli ikramiyesi alamayacaklar. Ancak, bu konu 25, 30, hatta daha sonraki yılların konusu. O zamana kadar yasal bir düzenleme yapılarak, veya dava çalması halinde Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, başka sosyal güvenlik kurumlarından emekli olacak yeni memurlara da  memurluk dönemlerine ilişkin emekli ikramiyesi ödeneceğine hiç kuşku yok.

Çalışan emeklinin aldığı ücretten yüzde 7.5 oranında destek primi kesilir emekli aylığından kesinti yapılmaz

Soru: Ben Ekim 2010 yılında emekli oldum. Emekli maaşım yaklaşık 700.00 TL. Şimdi tekrar çalışmaya başlayacağım.. Emekli olduktan sonra çalışanların maaşlarından kesinti yapılıyorsa, benim maaşımdan ne kadar kesinti yapılacak? Bu konuda bilgi vermenizi rica ediyorum.

İPEK

Cevap: Emekli aylığını kestirmeden tekrar çalışmaya başlamanız halinde, emekli aylığınızdan kesinti yapılmayacak. Almış olduğunuz ücretten yüzde 7.5 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilecek. Örneğin; 1.000.- TL ücret aldığınızı varsayarsak, her ay ücretinizden destek primi olarak 75 TL kesilecek. Emekli aylığınızı tam olarak alacaksınız. İşveren de, ücretin yüzde 22.5 oranında destek primi ve yapılan işin tehlike sınıf ve derecesine göre, yüzde 1 ila yüzde 7.5 arasında iş kazası ve meslek hastalıkları sigortasını prim ödeyecek.

2011 de ilk defa sigortalı olanlar aynı şartlara tabi

Soru: 2011 yılında 1971 doğumlu bayan, kısmı emeklilik hakkını 4/a ve 4/b den ne zaman ve ne kadar pirim ödeyerek kazanır?

YÜKSEL

Cevap: 2011 yılında ilk defa sigortalı olan bir bayan, 4/b(Bağ-Kur ) ve 4/a(SSK) statüsünde yaş haddinden emekli olmak için aynı şartlara tabi. Yaş haddinden emekli olmak için; 5400 gün prim ödeme ve 61 yaş şartlarını yerine getirmesi gerekiyor. İster 4/a, isterde 4/b statüsünde olsun fak etmez. 5400 gün prim ödemesi şartıyla, 2032 de 61 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.   

Emekli olmak için 49 yaşın dolmasını bekleyeceksiniz 

Soru: 1 Eylül 1967 doğumluyum. 1 Kasım 1985 sigorta başlangıcım. 6500 gün ödenmiş primim var. Ne zaman emekli olabilirim?

Dursun KÜÇÜK

Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 49 yaşınızı dolduracağınız 1 Eylül 2016 tarihinde emekli olabilirsiniz.