Kamuda taşeron yaşadı özel sektör geride kaldı

Torba yasa, taşeron işçiler konusunda pek çok yeni hüküm öngörüyor. Kamuda çalışan taşeron işçilerine bazı yeni haklar getirildi. Ancak özel sektörde birçok işyerinde çalışan taşeronlar için değişen bir şey yok. İş kazalarının pek çoğunun taşeron işçilerinin ölümü ile sonuçlanması ve diğer yandan neredeyse bütün işyerlerinde taşeron işçilerinin çok daha ağır şartlarda çalışmasına neden olan mevcut düzen aynen devam edecek.

Kamuda yardımcı işlerin taşerona verilmesi için kamu kurumlarında hem yeterli sayıda ve nitelikte personel olmaması, hem de taşerona verilecek işin yardımcı işler listesinde olması şartı aranacak.

Liste oluşturulacak

Bakanlar Kurulu kararıyla taşerona verilebilecek yardımcı işler listesi hazırlanacak. Listedeki işler dışındaki işlerde taşeron çalıştırılamayacak. Liste dışında kalan işlerde kamuda şu an taşeron olarak çalıştırılan işçilerin akıbeti ne olacak sorusu ortaya çıkacaktır. Daha önce de bu köşeden ifade ettiğimiz üzere bu durumdaki taşeron işçilerinin kadroya geçirilmesi yerinde olacaktır. Aksi halde, taşeron işçi sorununu çözelim derken yeni mağduriyetler ortaya çıkabilir.

İhale öncesi onay şartı

Kamu kurumları yardımcı işleri ve asıl işin bir bölümünü teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektirdiği için taşerona verirken ihaleye çıkmadan önce Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı veya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndan uygun görüş alacaklar. Yalnızca niteliği gereği altı aydan az süren işler için ihaleye çıkılmadan önce uygun görüş şartı aranmayacak.

Kimler sorumlu olacak?

Kamuda taşeron çalıştırılmasına ilişkin hükümlere uyulmaması halinde sorumlu doğrudan bu işlemi yapan kişiler olacak. Kamuda taşeron işçisini ihalede belirtilen iş dışında başka bir işte çalıştıran, ihaleye çıkılmaması gerektiği halde ihaleye çıkarak taşeron çalıştırılamayacak bir işte taşeron çalıştıran, bu işlemler nedeniyle kamuyu zarara uğratanlar kimlerse kamunun uğradığı zarar bu kişilerden tahsil edilecek. Ayrıca bu kişilere net ücretlerinin beş katı tutarında idari para cezası uygulanacak.

Diğer yandan kamuda mahkeme kararıyla taşeron işçisinin ihale konusu dışındaki işlerde çalıştığının tespit edilmesi, ihaleye çıkılmaması gereken bir işte taşeron çalıştırılması ihalesinin düzenlenmesi gibi durumlarda alt işveren  asıl işveren ilişkisinin sonlandırılacağı hüküm altına alınmış. Kamuda çalışmaması gereken bir işte çalıştırılan taşeronlar dava açmaktan çekinecek ve kendi kaderlerine razı olacaklardır. Dava açmaları ve herhangi bir hak elde etmeleri halinde alt işveren ilişkisi sonlandırılacağı için hem kendileri, hem iş arkadaşları işlerinden olacaklardır.

Madende çalışma süresi 36 saat…

Torba yasa, madencilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi için hazırlanmış önemli maddeler içeriyor. En önemli karar ise haftalık çalışma süresinin 36 saatle sınırlandırılması. Buna göre madenlerde haftalık çalışma süresi en az 9 saat kısalacak. Bunun yanında madenlerde işçiler günde en fazla 6 saat çalışabilecek. Zorunlu nedenler dışında fazla mesai de yapılamayacak.

Madencilerin çalışma süreleri düzenlenirken ücretli yıllık izin hakları da artırılıyor. Maden işçileri kıdemleri doğrultusunda diğer işçilerden 4 gün daha fazla yıllık izin kullanabilecek. Madende bir yıl çalışan işçi 18 gün yıllık izin kullanabilecek.

Emeklilik yaşı 50’ye iniyor

Erken emekliliğe ilişkin düzenleme de torba yasada var. Buna göre madenlerden sürekli veya aralıklı olarak en az 20 yıl çalışmış olanlar 50 yaşında emekli olabilecek.

Bu arada mevcut uygulamada hiçbir ayrım yapılmaksızın bütün işçiler en az 1 yıl aynı işverene bağlı olarak çalışmak kaydıyla kıdem tazminatı alabilirler. Torba yasa bu konuda madencileri ayrı bir değerlendirmeye tutarak, madende bir gün çalışmış işçinin bile kıdem tazminatı alabilmesini sağlıyor. İşveren baskısını azaltacak düzenleme, işçilerin zorlu şartlara tazminatlarından olmamak adına katlanmasını engelleyecektir.

Alt maaş sınırı: Brüt 2.268 TL

Yasada linyit ve kömür madenlerinde yer altında çalışan işçilere brüt 2 asgari ücretten düşük maaş verilemeyeceği de düzenlenmiş durumda. Dolayısıyla işçiye aylık brüt 2.268 TL’nin altında maaş verilemeyecek.

Ücreti ‘işveren’ kontrol edecek!

Taşeron işçilerinin ücret alacaklarının ödenmemesi durumunun engellenmesi açısından asıl işverenler aylık olarak taşeron şirketin işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol edecek ve ödenmeyen ücret alacaklarını taşeron şirketin hak edişinden keserek doğrudan işçilerin banka hesaplarına yatıracak. Bu şekilde taşeron işçilerinin ücret alacaklarının güvence altına alınması hedefleniyor.

DEVLETTEN GARANTİLİ TAZMİNAT!

Kamuda çalışan taşeron işçilerinin kıdem tazminatları devlet tarafından ödenecek. Kamuda çalışan taşeron işçilerinin kıdem tazminatları devlet garantisinde olacak. Alt işvereni değişse de, yani çalıştığı taşeron şirket değişmiş olsa da, aynı kamu kurum ve kuruluşunda

çalışan taşeron işçisinin kıdem tazminatı, çalıştığı bütün süreler birlikte düşünülerek hesaplanacak ve kamu kurum ve kuruluşu tarafından ödenecek. İşçi kıdem tazminatını taşeron şirketten değil, devletten alacak.

Yine aynı taşerona bağlı olarak fakat farklı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan işçinin de kıdem tazminatı çalıştığı bütün süreler dikkate alınarak hesaplanacak ve çalıştığı son kamu kurumu tarafından ödenecek. Aynı taşeron şirkete bağlı olarak bir müddet kamuda, bir müddet özel sektörde çalışan işçi, iş sözleşmesinin kıdem tazminatını hak edecek şekilde sonlandırılması halinde, kıdem tazminatının kamu idaresi tarafından ödenmesi gereken miktarını da devletten talep edebilecek.

Kıdem tazminatı ile ilgili düzenlemelere ilişkin detaylar hazırlanacak yönetmelikle netleşecektir. Kamuda çalışan taşeron işçilerinin kıdem tazminatlarının devlet garantisi altına alınması son derece yerinde bir uygulama olacaktır.

Milliyet Gazetesi – 14.09.2014