İstifa eden ihbar tazminatı alamaz

Soru: İstifa ettim, ihbar tazminatı alabilir miyim?

CEVAP: İşinden kendi isteği ile yani istifa ederek ayrılan işçiler kıdem gibi ihbar tazminatlarını da alamaz. Hatta ihbar süresine uymadan işyerinden ayrılan işçi ihbar tazminatı ödemek durumunda kalabilir.

İşveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. Çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta önce haber vermek zorunda.

5 yıldır çalışan işçiye eşyalarını hemen topla işyerinden ayrıl denemiyor. Sözleşmeyi bugün fesheden işveren 8 hafta daha işçiyi çalıştırmak zorunda. Bu 8 haftaya ihbar süresi deniliyor. İşveren işçisine bu süreyi vermez ve hemen işten çıkarmak isterse, 8 haftalık ücretini işçiye peşin olarak ödemek durumunda kalır. Bu paraya ihbar tazminatı deniyor.

Aynı durum işçi içinde geçerli. İşçi işvereni yüzüstü bırakıp ‘hadi ben gidiyorum’ diyemiyor. İşveren de 1 yıldır çalıştırdığı işçiye istifa ettiği gün ‘yerine adam bulana kadar 4 hafta daha çalış’ deme hakkına sahip. İşçi çalışmak istemezse 4 haftalık ücreti kadar parayı işverene ödeyerek işten ayrılabiliyor.

İstifa ederek işinden ayrılan işçi evlilik, askerlik veya İş Kanunu’nda belirtilen haklı nedenle istifa etmemişse kıdem tazminatı alamadığı gibi ihbar tazminatına da hak kazanamaz. Hatta işveren ihbar süresine uymasını ister ve işçi işe devam etmezse ihbar tazminatı ödemek durumunda kalabilir.

Soru: 2005 yılında 35 yıllık hizmetle emekli oldum. Bugünlerde 30 yılın üzeri hizmetler için emekli ikramiyesine hak kazanılması sözkonusu oldu. Ben de bu haktan yararlanabilir miyim? Dava açmam mı gerekiyor?

CEVAP: Anayasa Mahkemesi 30 yılın üzerinde hizmetleri bulunan devlet memurlarına emekli ikramiyesinin 30 yıl üzerinden ödenmesi konusundaki maddeyi iptal etti. Karar 7 Ocak 2015’te Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İptal kararı uyarınca 15.12.2014 tarihinden sonra emekli olan ve kendisine 15.01.2015 tarihinden itibaren emekli aylığı ve ikramiyesi ödenen kişiler bu haktan yararlanmaya başlayabildi. Fakat bu tarihten önce emekli olmuş kişilerden 30 yılın üzerinde hizmeti olanların 30 yılın üzerindeki hizmetleri için doğrudan ikramiye almaları mümkün değil. 30 yılın üzeri hizmetleri bulunan memurlar bu haktan yararlanabilmek için ya dava açıp idare mahkemesinin kararını bekleyecek ya da hükümetin konuyla ilgili düzenleme yapmasını umut edecekler.

Bu durumdaki kişilerin önce SGK’ya başvurmaları daha sonra İdare Mahkemesi’nde dava açmaları gerekiyor. 30 yılın üzerinde hizmeti olup geçmişte yalnızca 30 yıllık hizmetleri karşılığı emekli ikramiyesi almış kişiler dilekçeyle SGK’ya başvurabilir. SGK bu durumdaki kişilere maddenin geriye dönük olarak yürümeyeceği gerekçesi ile ret cevabı veriyor. Bu cevabı alan kişinin cevabın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde İdare Mahkemesi’nde dava açması şart.

30 yılın üzerinde hizmeti bulunan emeklilerin emekli ikramiyeleri emekli oldukları tarihte doğmuş bir hak olduğu için emekli oldukları tarihte 30 yılın üzerindeki hizmetleri için ikramiye ödenseydi ne kadar para alacaklarını hesaplayarak dava açmaları gerekiyor. İdare Mahkemeleri emekli ikramiyesini emekli olunan tarihte doğan bir hak olarak değerlendirdiği için böyle bir durum sözkonusu. Emeklilerin önce bu hesabı yaparak dava sonucu alabilecekleri rakamı bilmeleri ve daha sonrasında dava açmaları yerinde olur.

Milliyet Gazetesi – 13.03.2015