2012’de mirasçı başına 131 bin liraya vergi yok

Hürriyet Gazetesi – 09.01.2012

Halk arasında kullanılan “Gelin girmeyen ev vardır ama ölüm girmeyen ev yoktur” sözü, hayatın acı gerçeklerinden biri…
Bunun dışında bir de “ölüm hak miras helal” diye bir atasözü var. Bu da ölümün olağanlığı gibi mirasın da paylaşılması olağandır, anlamına geliyor.
 

ÖLÜM, MİRAS VE VERGİ
Ölüm halinde, ölenin borcu daha fazlaysa, ölüm tarihinden itibaren “üç ay içinde” mirası reddetmek mümkün (Medeni Kanun Md. 606). Bu süre içinde reddedilmediği takdirde, miras; mirasçı tarafından kabul edilmiş oluyor (MK Md. 610). Mirası reddeden kişi, ölen kişiden bağlanacak olan dul ve yetim aylığını alabiliyor. Bu da önemli bir avantaj.
Ölüm halinde, mirasçılar dört ay içinde “veraset ve intikal vergisi” beyannamesi verecekleri için bu süre dolmadan “sulh hukuk mahkemesi”ne ya da notere başvurup “veraset ilamı” yani kimlerin ne oranda mirasçı olduklarını gösteren mahkeme kararı almaları gerekiyor.
Ölüm nedeniyle intikal eden miras üzerinden, mirasçılar beyanname verip “veraset ve intikal vergisi” ödüyorlar. Duruma göre de ödemiyorlar.
 

İSTİSNA TUTARI
2012 yılında, mirasçılara uygulanacak “istisna tutarı” ve “tarife” yeniden belirlendi. Buna göre;
1- Miras kalan menkul ve gayrimenkul mallardan (borçlar düşüldükten sonra), evlatlıklar da dahil olmak üzere füruğ (altsoy yani bir kimsenin çocukları, onların çocukları, onların da çocukları) ve eşten her birine isabet eden miras hissesinin 2012 yılında 130 bin 589 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna.
İlginçtir çocuk, torun hatta torunun torunu bile 130 bin 589 TL’lik istisnadan yararlanabilmesine karşılık; anne, baba ve kardeş yararlandırılmıyor. Çünkü yasa böyle!..
2- Füruğ bulunmaması halinde, eşe isabet eden miras hissesinin 2012 yılında, 261 bin 336 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna tutulacak.
 

VERGİ TARİFESİ
Veraset ve İntikal Vergisi hesaplanırken;
– Önce her mirasçıya isabet eden miras payının tutarı belirleniyor.
– Sonra her birinden ayrı ayrı “istisna tutarı” düşülüyor.
– Kalan tutarın vergisi, (yüzde 1’den başlayıp 10’a kadar çıkan) tarifeye göre hesaplanıyor.
2012 yılı tarifesi Tablo-I’de gösterilmiştir.
Hesaplanan Veraset ve İntikal Vergisi, her biri Mayıs ve Kasım ayında olmak üzere, 3 yılda 6 eşit taksitte ödeniyor.
 

BAĞIŞ, ÖDÜL VE HEDİYELER
Bağış, hediye veya ödüllerde, farklı bir tarife uygulanıyor.
Hemen belirtelim örf ve adete göre verilmesi mutat bulunan (örneğin düğünlerde verilen) hediye, cihaz, yüz görümlüğü ve drahomalar (kız babasının damada verdiği başlık parası), veraset ve intikal vergisinden müstesna.
Bağış, hediye ve ödüllerin, 2012 yılında 3 bin 10 TL’si vergiden müstesna tutuluyor. Örneğin; eş, çocuk ya da sevgiliye bağışın 3 bin 10 TL’si vergiden müstesna.
Tablo-II’de de görüldüğü gibi bir şahsa; anne-baba, eş ve çocuklardan mal intikalinde, vergi oranı yüzde 50 indirimli uygulanıyor.
Örneğin eşe ve sevgiliye 500’er bin liralık gayrimenkul bağışında; eş yüzde 5-15, sevgili ise yüzde 10-30 arasında değişen tarifeye göre vergi ödüyor.
 

BANKADAKİ PARANIN MİRASÇILARA ÖDENMESİ
Bankalar, ölen kişinin (murisin) hesabındaki parayı mirasçılara ödemeden önce, mirasçılardan “veraset ve intikal vergisinin ödenmiş olduğuna dair bir tasdikname” isterler. Tasdikname ibraz etmeyen mirasçılardan ödeme aşamasında “yüzde 5 oranında vergi kesintisi” yapılıyor.