Kadın istihdamı kayıtdışı kaldı

Bugün, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü. IMF’ye göre küresel düzeyde 853 milyon kadın hiçbir iş yapmıyor ve bu kadınların 812 milyonu gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. Türkiye’de de çalışma çağındaki kadınların sadece yüzde 26.7’si istihdama katıldığından, gerçek büyüme potansiyeli bir türlü yakalanamıyor.

OECD’nin “Eğitimde Cinsiyet Eşitliğinin ABC’si” raporunda vurgulandığı üzere, eşit fırsatlar verildiği sürece, kız ve erkek çocukların ya da kadın ve erkeklerin potansiyellerini kullanmada eşit şansları var. Ancak mevcut sosyo- kültürel yapılar, pek çok toplumda kadın ve erkeklere fırsateşitliği sağlamıyor ve cinsiyetler arasında uçuruma neden oluyor.

Daha az kazanıyor

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Genel Direktörü Guy Ryder, kadınların işgücü piyasasındaki konumları açısından sınırlı bir ilerleme kaydedildiğini ve bu gelişmelerin de, ne yazık ki beklentileri karşılamaktan uzak olduğunu belirtiyor. Ryder, işgücü piyasasına daha fazla kadını çekebilmek için, her türlü ayrımcılığı engelleyecek şekilde çalışan kadınların haklarının daha iyi düzenlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğine odaklanılması gerektiğini vurguluyor.

Evde ‘kaçak’ çok

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) işgücü verilerini değerlendirdiğimizde, evde çalışanların yüzde 83’ünün kadınlardan oluştuğunu görüyoruz. Üstelik genellikle temizlik, bakım ve yemek işleriyle meşgul olan bu kadınların yüzde 94.2’si kayıtdışı çalışıyor. Bununla birlikte, yüzde 55’i tam zamanlı çalışırken; yüzde 45’i yarı zamanlı istihdam ediliyor. Ne yazık ki, çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücret de oldukça düşük. Aylık gelirleri ortalama 500 lira.

1 Nisan’dan itibaren evlerde gündelikçi olan kadınlar için ilk kez sigortalılık ve emeklilik hakkı söz konusu olacak. Bugüne kadar sadece, bir ailenin yanında sürekli olarak ücretle çalışan kişiler sigortalı yapılıyorken; artık ayda 10 günden fazla çalışan gündelikçilere de sigorta yapılacak. Sigorta, çalıştıran kişinin sorumluluğunda olacak. Sigorta bildirimlerinin, SGK tarafından hazırlanacak belgeyle, en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılması gerekecek. Bununla birlikte, başvuru için mutlaka SGK’ya gidilmesi gerekmiyor, internet üzerinden de başvuru yapılabilecek.

Artık tescil şart

Gündelikçi olarak çalışan kadını ayda 10 günden az çalıştıran kişiler, her gün için 80 kuruş primle iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta yaptıracaklar. Bu durumda, ayda 5 gün çalıştırılan bir gündelikçi için 4 lira prim ödenecek. Meydana gelebilecek iş kazaları durumunda haklarından yararlanabilmeleri için, kaza tarihinden en az 10 gün önce sigorta tescillerinin yapılmış olması şart.

Diğer taraftan, bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen ve gündelikçileri kayıtdışı çalıştırılanlar hakkında para cezası uygulanacak. Bu da 2015’in ilk 6 ayı için 1.202 lira. Ayrıca, gündelikçiyi sigortasız çalıştırdığı tespit edilirse, bu durumda ödenecek para cezası brüt asgari ücretin iki katına çıkacak.

Toplum olarak, kadınlara kadınlar gününü hak ettikleri şekilde kutlayabilmeleri için çok daha fazlasını vermemiz gerekiyor. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamadan ne ekonomik gelişmişlikten ne de sosyal refahtan söz edemeyiz. Bu yüzden, tek bir kadını bile geride bırakmamalı, kadına yönelik her türlü ayrımcılık ve şiddetle hep birlikte mücadele etmeliyiz. Dünya kadınlar gününüz kutlu olsun.

Milliyet Gazetesi – 08.03.2015