GENEL SAĞLIK SİGORTASI KİME NE GETİRİYOR

Posta Gazetesi – 08.01.2012

1 Ekim 2008 de  sosyal güvenlik reformu olarak uygulamaya konan önemli yeniliklerden biride Genel Sağlık Sigortasıdır. 1 Ekim 2008 den itibaren kademeli olarak genel sağlık sigortası uygulamasına geçildi. Yeni yılın girmesiyle birlikte, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren Genel Sağlık Sigortası kapsamında olmayanlarda, kapsama alınarak ülkede yaşayan herkes genel sağlık sigortalısı oldu.

1 Ocak 2012 tarihinden itibaren kimler genel sağlık sigortalısı yapıldı?

Toplumun tamamını kapsayacak şekilde kurgulanan Genel Sağlık Sigortası 1 Ekim 2008 tarihinde uygulamaya girdi. Ancak, kademeli olarak toplumun tüm kesimleri Genel Sağlık sigortalısı oldu. Genel Sağlık sigortası kapsamına alınmaları iki gere ertelenen yaklaşım 2 milyon işsiz ile 9 milyon 140 bin yeşil kartlı 1 Ocak 2012 den itibaren Genel Sağlık Sigortası kapsamına alındı. 1 Ocak 2012 den itibaren;

– Sosyal güvencesi olmayan işsizler,

-Eğitimde olmayan 18 yaşını tamamlamış çocuklar,

-Eğitimde olmakla birlikte lise ve dengi okullarda 20 yaşını dolduran çocuklar,

-Yüksek öğrenimde 25 yaşını doldurmuş çocuklar,

– Yeşil kartlılar,

zorunlu olarak genel sağlık sigortalısı yapıldı.

Çağrı üzerine veya kısmi süreli çalışma nedeniyle SSK ya, ay içinde 30 günden az prim ödeyenlere de, sağlık yardımı alabilmeleri için, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren, genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu getirildi.

Sistem şu şekilde işleyecek

Re’sen Tescil

-Genel sağlık sigortalısı olmayanlar,

-Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi durumunda olmayanlar,

-Genel sağlık sigortalılığı sona erenler,

-Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona erenler,

-Yeşil Kartlılar,

1 Ocak 2012 tarihi itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumu( SGK) tarafından re’ sen genel Sağlık Sigortasına tescilleri yapıldı. Burada kişinin genel sağlık sigortalısı olurum olmam gibi bir seçeneği yok. SGK re’sen işlem yaparak genel sağlık sigortasına kayıtlarını yapacak.

Zorunlu olarak Genel Sağlık

Sigortasına tescil edilenler Prim ödeyecekler mi?

Genel olarak tanımlayacak olursak genel sağlık sigortası parasız değil. Sistem Primli. Yani her ay prim ödenerek sağlık yardımı alınabilecek. Ancak, geliri olmayanlarda korunmuş durumda. Gelir olmayanların primi devlet tarafından ödenecek. Yapılan gelir testi sonunda aile içi kişi başına, düşen aylık geliri asgari ücretin üçte biri olan 295.50 TL den az olduğu tespit edilenlerin genel sağlık sigortası primi Hazinece ödenecek. Başka bir ifadeyle bunlar prim ödemeden sağlık yardımı alacaklar.

Ancak, 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle Re’ sen Genel Sağlık Sigortalısı yapılan yaklaşık 2 milyon kişi, gelir testi yapılarak aile içi kişi başına düşen aylık gelir tutarı tespit edilene kadar, aylık 212.76 TL prim ödeyecekler. SGK her ay primi tahakkuk ettirecek. Primi ödemeyene her ay gecikme zammı işletilecek. Esnaf tüccar, sanayici, şirket ortaklarına her ay tahakkuk ettirilen Bağ-Kur primi gibi, işsizlere de gelir testi sonuçlanana kadar her ay 212.76 TL Genel Sağlık Sigortası Primi tahakkuk ettirilecek.

Genel Sağlık Sigortalısı yapılanlar gelir testi için yazı gönderilecek  

1 Ocak 2012 de zorunlu olarak SGK tarafından re’ sen genel sağlık sigortalısı yapılanlara, SGK’ ca Genel Sağlık Sigortasına tescilinin yapıldığı ve gelir testi yaptırmak için “bir ay” içinde, “sosyal yardımlaşma ve dayanışa vakıflarına” başvurması gerektiğine dair bir yazı tebliğ edilecek. Söz konusu yazıyı alan işsiz, en geç bir ay içinde, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde kayıtlı ikametgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına, gelir tespitine esas teşkil edecek göstergeleri içeren “Başvuru Formu” ile başvuracak. Vakfa gelir testi yapılmasına ilişkin “muvafakatname” vererek vakfın gelir testi yapmasını sağlayacak.

Yazıyı alıp gelir testi yaptırmayanın durumu

Gelir testi yapılması için bir ay içinde sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurması gerektiğine ilişkin yazıyı alan ve bir ay içinde, gelir testi yaptırmak için vakfa başvurmayan veya başvurmasına rağmen muvafakat vermeyenler ile kendisine gelir testi yapılmasını istemeyenlerin, aylık asgari ücretin iki katı kadar geliri olduğu kabul edilecek.  Ve adlarına her ay 212.76 TL Genel Sağlık Sigortası primi tahakkuk ettirilecek.

Ön İnceleme

Gelir tespitinde aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyün ana ve büyük babadan aileye Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri projesi(BSYHP) üzerinden ön inceleme yapılacak. Ön inceleme sonunda genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olduğu tespit edilenler değerlendirmeye alınmayacak. Ve haklarında gelir testi yapılmayacağı  gerekçesiyle birlikte kendilerine yazılı olarak tebliğ edilecek.

Evlerde inceleme yapılacak

Başvuru formundan beyan edilen bilgiler doğrultusunda gelir testi yapılacak. Ancak, gelir testi sonucunu doğrulamak amacıyla, Bakanlıkça belirlenecek olan esaslar doğrultusunda Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı personeli tarafından, tanıtıcı kimlik belgesi gösterilmek suretiyle “Hane Ziyareti Bilgi Formu” kullanılarak, başvuruda bulunanların evlerine gidilecek. Evde formdaki bilgilerin doğru olup olmadığı kontrol edilecek. Bir anlamda evdeki eşya, harcama yönüyle yaşam biçimi vb. bakılmak suretiyle kişinin beyan ettiği bilgilerin doğruluğu oto-kontrole tabi tutulacak.

Eve gidilerek inceleme yapılacak olunmasının görünür görünmez bazı sıkıntıları olacağını hiç kuşku yok. Çoğu Anadolu kentinde, evin erkeği evde yokken, erkek memurun eve gitmesi evdeki gelinle, genç kızla veya evin hanımıyla görüşme yapması evi incelemesi, örf adet ve teamüllerimize uymadığından, hoş karşılanmayacak ve çeşitli nahoş olaylara yol açması muhtemeldir. Bu yönüyle ev ziyaretlerinin gözden geçirilmesinde yarar var.

Gelir tespiti

Genel sağlık sigortası uygulamasının püf noktasını gelir tespiti oluşturuyor. Çünkü, yapılacak tespit sonucunda bulunan aylık gelir, prim ödenip ödenmeyeceğini, ödenecekse ne kadar prim ödeneceğini belirliyor.

Basitçe özetleyecek olursak, gelir tespiti şu şekilde yapılıyor. Aynı evde yaşayan aile bireylerinin aylık gelirleri, harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan haklarda dikkate alınarak, 13 ayrı kurum ve kuruluş ve 28 farklı harcama ve gelir kalemine göre puanlama usulüyle geliştirilmiş gelir tespit ölçütleri kullanılarak aile içinde kişi başına düşen aylık gelir  bulunuyor.

-Gelir tespitinde aynı ev içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babanın gelirleri toplama dâhil ediliyor.  

-Bu kişilerden genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi konumunda olsalar dahi, diğer bireyler için yapılacak olan gelir tespit de, gelirleri toplama dâhil edilecek.  

-Yaşları ne olursa olsun aynı evde yaşayan evli olmayan çocukların gelirleri de toplama dâhil edilecek.

-Öğrenim nedeniyle geçici olarak aynı evde yaşamayan 25 yaşını doldurmamış çocuklar, öğrenimleri süresince aynı evde yaşıyor gibi, gelir tespitinde dikkate alınacak.

-Aynı evde birden fazla ailenin yaşaması halinde, her bir aile için ayrı gelir tespiti yapılacak.

-Gelir tespitine aynı evde yaşama kriteri esas. Aynı evde yaşayan aile bireylerinin gelirleri toplanıyor. Gelir testi yapılan kişi ile aynı evde yaşamayan ana ve babası, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde olsalar dahi, ana ve babaya ayrı gelir tespiti yapılacak.

– Kendisine kanuni temsilci atanan kişilerin gelir tespitinde aynı evde yaşayan eşi evlenmemiş çocuğu ve ana ve babasının geliri toplama dâhil edilirken aynı evde yaşasa da dahi kanuni temsilcinin geliri dikkate alınmayacak.

Yarın; Kimler prim ödemeden kimler prim ödeyerek sağlık yardımı alacaklar…

105 gün askerlik borçlanması yeterli

Soru: 12 Aralık 1969 doğumluyum. 18 ay askerlik yaptım. 17 Eylül 1994 SSK’ya ilk kaydım oldu. Şuana kadar yaklaşık 5900 günüm var. Askerlik borçlanmamı ödersem kaç yaşında emekli olabilirim?

Bayram BİRCAN

Cevap: Askerlik yaptığınız tarihi belirtmemişsiniz. Sorundan askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız anlaşılıyor. Askerliğinizin tamamını borçlanmanıza gerek yok. Askerlik sürenizin 105 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 105 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi,5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartlarına tabi olursunuz.  Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 54 yaşınızı dolduracağınız 12 Aralık 2023 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Almanya’da çalışan işyeri kirasını beyan etmez konut kirasını beyan edecek

Soru: Almanya’da çalışan işçi Türkiye’de işyerinden aldığı kirayı beyan etmiyor.  Ancak, konut kirasının beyan edilmesi gerektiği söyleniyor. Bu duruma pek aklım yatmadı. Almanya’da çalışan kişi Türkiye’deki konuttan elde ettiği kirayı beyan edecek mi?

Ahmet DEMİR

Cevap: Almanya’da çalışan kişinin Türkiye’deki işyerinden elde ettiği kiradan Gelir Vergisi stopajı yapıldığı için, beyanı gerekmiyor. Stopaj yoluyla ödenen vergi nihai vergi sayılıyor. Ancak; konut kira geliri stopaja tabi tutulmadığından, istisna haddini aşan kira gelirinin beyan edilmesi gerekiyor. 2011 yılında 2.800 TL’yi, 2012 yılında ise 3.000 TL’yi aşan konut kira gelirlerinin beyan edilmesi zorunlu. Ancak, beyana edilen gelirden 2011 yılı için 2.800 TL, 2012 yılı gelirinden ise 3.000 TL istisna haddi düşülecek ve kalan kısmı vergilendirilecek.