İşçiler de babalık izni yapabilecek!

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıkladığı paketin detayları netleşiyor. Kanun taslağındaki en önemli düzenlemelerden biri Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na eklenecek maddeyle, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin maliyetlerin de ihale sözleşmesinde yer alması zorunluluğu. Yani iş sağlığı ve güvenliği maliyetleri ihale rakamına dahil olacak, bu konudaki önlemleri almayıp fiyat kırma dönemi bitecek. Ayrıca işçilere, eşlerinin doğum yapması halinde 3 gün ücretli izin, baretlere sertifika gibi unsurlar da var.

Taslakta, iş güvenliği uzmanlarını rahatlatacak düzenlemeler de var. İş güvenliği uzmanı, işyerinde tespit ettiği eksikliği işverene yazılı bildirecek. Şayet işveren bu eksiklikleri gidermezse, uzman aksaklıkları bu kez doğrudan bakanlığa bildirecek. İşyerinde bildirime konu olan eksiklik yüzünden iş kazası veya meslek hastalığı yaşanırsa, uzmanının bu kazayla ilgili cezai sorumluluğu olmayacak.

Diğer yandan, bildirim dolayısıyla iş güvenliği uzmanının sözleşmesinin feshedilmesi halinde, işverenin, iş güvenliği uzmanına 1 yıllık ücreti kadar tazminat ödemesini öngörülüyor.

Bunun yanında, ölümlü iş kazası yaşanmış işyerlerinde mahkeme kararıyla kusurlu bulunan işverenlere 2 yıl kamu ihalesi verilmemesi de söz konusu. Kamu ihalesi alamamanın, işverenlerin dikkatini iş sağlığı ve güvenliğine çekmek için kullanılması planlanıyor.

Para cezaları artıyor

Pakette yer alan bir başka düzenlemeye göre, artık inşaat ve madenlerde, inşaat ve maden mühendisi iş güvenliği uzmanlarının görevlendirilmesi zorunlu olacak. Bu yerinde bir düzenleme. Ancak işverenlerin bu vasıflarda iş güvenliği uzmanını nereden ve nasıl bulacağı da ayrı bir soru işareti.

İdari para cezalarıyla ilgili de pakette çok önemli değişiklik var. Şu anki mevzuata göre çok tehlikeli sınıftaki maden de, az tehlikeli bir süpermarket de güvenlikle ilgili eşit idari para cezasına konu oluyorlardı. Düzenlemeyle idari para cezaları çalışan sayısı ve tehlike sınıfına göre farklı uygulanacak. Yeni idari para cezaları, maden ve inşaat işlerinde çalışan sayısına bakılmaksızın yüzde 300 artırılarak uygulanacak. Bu artışta, işyerlerinin yüzde 70’inin iş güvenliği uzmanı atamaması rol oynuyor. Cezaların artırılmasıyla bu eksikliğin giderilmesi hedefleniyor.

Ancak cezalar artırılırken geçmişe dönük iş güvenliği uzmanı atamayan işverenlere de örtülü af getiriliyor. Yani, kanun tasarısı hayata geçtikten sonra 3 ay içinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ataması yapan işyerlerine, geriye dönük ceza uygulanmayacak. Dolayısıyla bu örtülü affın, doğal olarak yükümlülüklerini yerine getirmiş işverenlerin tepkisini çekmesi mümkün.

Baretlere CE sertifikası

Paketteki bir düzenleme, son yaşanan iş kazalarından sonra gündeme geldi. Düzenlemeye göre işverenler, çalışanlarına verdikleri kişisel koruyucu donanımların “CE standardı”na uygunluğunu sağlamakla yükümlü olacak. Buna uymayan işverene, her bir çalışan için 1.000 TL idari para cezası verilecek. İşverenlerin, yüklü idari para cezası ödememek için bu standartlara uyması hedefleniyor.

Mesleki eğitimle ilgili de değişiklikler olacak. Bu çerçevede, Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun hazırlayacağı tebliğde belirtilen işler kapsamındaki mesleklerde, eğitim almayan işçi çalıştırılamayacak. Düzenleme, ilgili tebliğin yayımlanmasından 8 ay sonra hayata geçecek. Bu kapsamdaki işlerde çalışabilmek için mesleki eğitim alan işçilerin sınav ve belge masraflarının, 31 Aralık 2017’ye kadar tamamı, 1 Ocak 2018 – 31 Aralık 2019 tarihleri arasındaysa yarısı işsizlik sigortası fonundan karşılanacak.

Madende çalışma saatleri

Memurların evlilik ve doğum halinde izinleri bulunurken, bu hakkın işçilere tanınmamasını daha önce de eleştirmiştik. Taslaktaki düzenleme, bu konudaki eksikliği gideriyor.

İşçilere evlilik, eşinin doğumu veya evlat edinme, babasının, kardeşinin ve çocuğunun ölümü halinde 3 gün ücretli izin verilmesi, taslakta kendisine yer buldu. Daha önce işçilerin kanuni olarak bu hakkı yoktu ve işverenin insafına kalmıştı. Bu hakkın tanınması, işçiler açısından önemli.

Diğer yandan işçilere en az yüzde 70 oranında engelli ve süreğen hastalıkları olan çocukları için, bir yılda toptan veya bölümler halinde ebeveynlerin yalnızca biri tarafından kullanılmak kaydıyla 10 gün ücretli izin hakkı da tanınıyor.

Torba yasayla günlük 6, haftalık 36 saate düşürülen madendeki çalışma süreleri, günlük 7.5, haftalık 37.5 saate çıkıyor. Bu kapsamda madenlerdeki fazla mesainin de, haftalık 37.5 saati aşan çalışmaları kapsaması planlanıyor. Taslakta, madenlerde havza üretimine geçilmesi, maden işletmelerinin arama faaliyet raporunu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile paylaşması gibi düzenlemeler de var.

Milliyet Gazetesi – 04.12.2014