Katar 2022’ye kırmızı kart!

Katar’da 2022 yılında gerçekleştirilecek olan FIFA Dünya Kupası organizasyonu için hazırlıkları sürdürüyor. Bu hazırlıklara konu inşaat projeleri; 12 stadyum, 70 bin oda kapasitesinde oteller, metro ve hafif raylı sistem, 20 milyar USD tutarında karayolu ağı yatırımı ve 200 bin kişilik yerleşime olanak sağlayacak yeni bir şehir planını kapsıyor.

Katar’da kişi başına milli gelir 88 bin dolar. Stadyum inşaatlarında çalışan işçiler ise yılda sadece 2.000-2.500 dolar brüt gelir elde edebiliyor. Dünya Kupası hazırlıkları kapsamında çalışan işçiler, haftanın 6 günü, günde ortalama 15 saat emek harcıyor ancak sadece 8 dolar yevmiye alıyorlar.

Katar vatandaşı olup ücretli çalışanların, ülkedeki toplam çalışan nüfus içerisindeki oranı sadece yüzde 6. Yani, Katar’da toplam işgücünün yüzde 96’sı genellikle Nepal, Hindistan, Mısır, Bangladeş, Pakistan, Suriye’den gelen göçmen işçilerden oluşuyor. Katar’daki göçmen işçi sayısı 1.4 milyona ulaşmış durumda.

Göçmen işçilerin istihdamına aracılık eden şirketler, işçilere henüz kendi ülkelerinden ayrılmadan 500-550 dolar aylık gelir ve ücretsiz barınmayla beslenmeyi taahhüt eden sözleşmeler imzalatıyorlar. Ancak işçiler Katar’a ulaştıklarında tamamı Arapça yazılmış barınma ve yemek ücreti toplam tutardan düşülmüş ve 150-200 dolar ücrete hükmeden yeni sözleşmeler imzalamaya zorlanıyorlar.

Göçmen işçiler çöktü

Katar’da “kafala” (free visa) denilen ve ülkeye çalışmak için gelecek olan kimselere, Katar vatandaşı olan bir kimse tarafından sponsor olunması koşulunu içeren bir sistem uygulanıyor. Sistemde sponsor, kefil olduğu her işçinin geliri üzerinden komisyon alıyor. Ayrıca, kefil olunan işçinin ülkeden ne zaman ve hangi koşullarda ayrılacağına da yine bu kişiler tarafından karar veriliyor. İşçilerin pasaportları ya bu sponsorlar tarafından ya da sponsorun işçi temin ettiği firma tarafından kilit altında tutuluyor. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 2011 yılında yayınladığı bir bildiride “kafala sisteminin zorla çalıştırmaya ve insan kaçakçılığına yol açacağına” dikkat çekmişti.

Tek yatakta iki işçi

Uluslararası İşçi Sendikalarının tespitlerine göre, işçi kamplarına yerleştirilmeyen işçiler, banliyölerde 10 – 15 m2’lik bir odayı aylık 680 dolar tutarında rakamlar ödeyerek kiralayıp, burada 10 – 12 kişi birlikte yaşıyorlar. Kamplarda ise odalar 40 kişilik ve her yatakta 2 kişi kalıyor. Bununla birlikte, ne yazık ki, temiz su, müşterek kişisel hijyen alanları, havalandırma gibi temel gereksinimler de göz ardı edilmiş durumda. 

2010-2014 yılları arasında Katar’daki Dünya Kupası hazırlıkları yüzünden inşaatlardaki şantiyelerde hayatını kaybeden işçi sayısı 1300 kişiyi geçmiş durumda. Uluslararası işçi örgütleri tarafından tüm hazırlıklar süresince bu sayının 4 bini aşabileceği tahmin ediliyor. Rapor edilen ölüm nedenlerinin başında; ani kalp durması, düşme ve intihar geliyor. Bununla birlikte, sadece 2012 yılında yüksekten düşme nedeniyle iş göremez şekilde yaralanan işçi sayısı da bine ulaşmış.

Bu kapsamda global işçi örgütleri FIFA’ya kırmızı kart kampanyasına imza attı. Toplantıya katılan işçi örgütleri, inşaat şantiyelerindeki kötü çalışma koşullarından FIFA ve Olimpiyat Komitesini sorumlu tutuyor ve FIFA’ya yönelik “Kırmızı Kart” kampanyasının hayati bir önemi olduğunu düşünüyorlar. FIFA’ya yönelik Kırmızı Kart kampanyası ile dünya kamuoyuna ve hükümetlere, spor aktivitelerinin ardındaki gerçeklerin gösterilebilmesi amaçlanıyor.

Milliyet Gazetesi – 03.03.2015