Hazine ve Maliye Bakanlığından:

TÜTÜN MAMULLERİ, MAKARON, YAPRAK SİGARA KÂĞIDI

VE ALKOLLÜ İÇKİLERDE ÜRÜN İZLEME SİSTEMİ

UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ

(11 Eylül 2020 Tarihli ve 31241 Sayılı Resmi Gazete’ de Yayımlanmıştır)

1. Giriş

213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin (6) numaralı bendinde yer alan hüküm ile Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya, bu cihaz ve sistemler vasıtasıyla bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin kullanılmasına ilişkin zorunluluk getirmeye, mükelleflere bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin verilmesinde, mükelleflerin Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu getirmeye, bu zorunluluk kapsamına girecek amme alacaklarını tür ve tutar itibarıyla tespit etmeye ve hangi hâllerde bu zorunluluğun aranılmayacağına, bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin basımı, dağıtımı ile sistemin kurulması ve işletilmesi hizmetlerinin, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi olmaksızın, süresi 5 yılı geçmemek üzere ve 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (5 inci maddesinin beşinci fıkrası hariç) hükümleri çerçevesinde; yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişiler tarafından yerine getirilmesine, bu hizmetlerde ve yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişilerde bulunması gereken özellikleri, yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerinin yönlendirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi, yetkilendirmenin sonlandırılması ve bunların uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.

Bu kapsamda söz konusu yetki uyarınca vergi güvenliğini sağlamak amacıyla tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve alkollü içkilerde özel etiket ve işaretlerin kullanılması zorunluluğuna, bu özel etiket ve işaretlerin verilmesinde söz konusu ürünlerin üreticileri ve ithalatçılarının belirlenen tür ve tutar itibarıyla vadesi geçmiş vergi borcunun bulunup bulunmadığına ve bu özel etiket ve işaretlerin basımı, dağıtımı ile Ürün İzleme Sistemi kurulması ve işletilmesi amacıyla yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerinin yönlendirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi ve yetkilendirmenin sonlandırılmasına ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.

2. Kısaltmalar ve Tanımlar

Bu Tebliğde geçen;

Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,

Darphane: Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünü,

GİB: Gelir İdaresi Başkanlığını,

GTİP: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunu,

TADAB: Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığını,

ÜİS: Ürün İzleme Sistemini,

ifade eder.

Aktif Hale Getirilme (Aktivasyon): Bandrol/kod/kodlanmış etiket bilgilerinin veri merkezine aktarılması işlemidir.

Bandrol: Bu Tebliğ kapsamında özel etiket ve işaret kullanma zorunluluğu getirilen ürünlerin üzerine yapıştırılacak olan taklit edilemez nitelikteki, açık güvenlik unsurları çıplak gözle, gizli güvenlik unsurları özel denetim cihazlarıyla tespit edilebilir özelliklere sahip olan kıymetli damga niteliğindeki kâğıttır.

Bandrol/Kod/Kodlanmış Etiket Uygulanması: Ürün İzleme Sistemi kapsamında bandrol, kod ve kodlanmış etiketlerin tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı, alkollü içki ürünlerinin üzerine yapıştırılması/basılması ve aktivasyon işlemlerinin yapılmasıdır.

Basım Merkezi: Bandrollerin ve kodlanmış etiketlerin basımının yapıldığı Darphane tarafından uygun görülen tesislerdir.

Gizli Bilgi: Yetkili firma tarafından bandrol/kod/kodlanmış etiket kullanıcılarına yazılı/sözlü olarak ifşa edilen veya yetkili firma tarafından bandrol/kod/kodlanmış etiket kullanıcılarından yazılı veya sözlü olarak edinilen satışlar, kâr, giderler, fiyatlandırma, ücret politikaları ve seviyeleri, ödeme bilgileri, hesap detayları, banka bilgileri gibi finansal bilgiler ile müşteriler, hizmetler, ürünler, ürün geliştirilmesi, kilit personel, iş ve hizmet bilgileri, işletme metotları, teknoloji, fikir, buluş, teknik bilgi (know-how), marka, logo, yenilik, patent, telif hakkı, ticari sır, teknik süreç, formüller, planlar, projeler, lisanslar ve izinler, çizimler, modeller, tasarılar, iş planları gibi işe ve işletmeye ait bilgilerdir.

İthalatçı Firma: Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve/veya alkollü içki ithal etmek için TADAB iznini haiz firmalardır.

Kod: Bandrolün hukuki niteliklerini haiz olan ve bu Tebliğ kapsamında özel etiket ve işaret kullanma zorunluluğu getirilen bira ürünlerine uygulanacak olan harfler ve/veya rakamları içeren güvenlikli mürekkep ile oluşturulan işarettir.

Kodlanmış Etiket: Bandrolün hukuki niteliklerini haiz olan ve bu Tebliğ kapsamında özel etiket ve işaret kullanma zorunluluğu getirilen bira ürünlerine uygulanacak olan üzerine kod basılı etikettir.

Seri Üretim Yapılan Tesisler: Tütün mamulleri üretimi bakımından her bir üretim hattı için üretim kapasitesi dakikada iki yüz paket, alkollü içki üretimi bakımından yıllık üç yüz bin litre veya her bir üretim hattı için saatte bin iki yüz şişe ve daha fazla üretim veya dolum kapasitesine sahip olan tesisler ile üretim kapasitesine bakılmaksızın makaron ve yaprak sigara kâğıdı üreticilerince sahip olunan tesislerdir.

Tarama ve Etkinleştirme Sistemi: Ürün İzleme Sisteminin bir parçası olarak yetkili firma tarafından seri üretim yapan tesislerde kurulacak olan ve seri üretim yapan tesisler tarafından Uygulama Kılavuzuna uygun olarak işletilecek olan otomatik sistemdir.

Uygulama Kılavuzu: Ürün İzleme Sisteminin kurulumu, işletimi ve uygulanmasına ilişkin yetkili firma, üreticiler ve ithalatçı firmaların sorumluluklarını içeren Darphane tarafından onaylanmış belgedir.

Üreticiler: Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve/veya alkollü içki üretmek için TADAB iznini haiz gerçek veya tüzel kişilerdir.

Ürün İzleme Sistemi: Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesi kapsamında vergi güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılmasına zorunluluk getirilen özel etiket ve işaretlerle ürünlerin etiketlenmesi/işaretlenmesi, etiketlenen/işaretlenen ürün bilgilerinin kurulan veri merkezine aktarılması ve özel denetim cihazlarıyla saha denetimine imkân sağlanması işlemlerinin bütünüdür.

Veri Merkezi: Ürün İzleme Sistemi kapsamında üretilen her türlü verinin aktarıldığı ve depolandığı Darphane tarafından uygun görülen yerde kurulan merkezdir.

Yetki Belgesi: Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve alkollü içkilerin seri üretimini yapan işletmelerin üretim, paketleme ve dolum hatlarında ürün izleme sistemi kurmaya ve işletmeye; kullanma zorunluluğu getirilen özel etiket ve işaretleri üreticilere veya ithalatçılara teslim etmeye; ürün izleme sistemindeki verileri veri merkezine aktarmaya ve fire tespit ve imha komisyonlarında yer almaya Darphane tarafından yetkilendirilmiş olduğunu gösteren belgedir.

Yetkili Firma: Darphane tarafından verilen yetki belgesini haiz firmadır.

3. Uygulamanın Usul ve Esasları

3.1. Bandrol, Kod ve Kodlanmış Etiket Kullanma Zorunluluğu Getirilen Haller

Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin (6) numaralı bendinde yer alan hüküm ile Hazine ve Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden, Bakanlık tarafından vergi güvenliğini sağlamak amacıyla tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve alkollü içkilerde ürün izleme sistemi kurulması ve bu sistem kapsamında;

a) Seri üretim yapılan tütün mamulleri, makaron ve yaprak sigara kâğıdı üretim tesislerinde üretilen ürünlere bandrol yapıştırılması, ürün üzerinde bandrolün varlığının ve güvenlik unsurlarının kontrol edilmesi, bandrolün aktive edilmesi,

b) Seri üretim yapılan tütün mamulleri, makaron ve yaprak sigara kâğıdı üretim tesislerinde ihraç edilmek üzere üretilen ürünlere özel işaret uygulanması,

c) Seri üretim yapılmayan tesislerde üretilen tütün mamullerine beyan edilen ürün tipine göre aktif hale getirilmiş bandrollerin yapıştırılması,

ç) Seri üretim yapılan alkollü içki (şişe ve kutu ambalajlı bira hariç) üretim tesislerinde üretilen ürünlere bandrol yapıştırılması, ürün üzerinde bandrolün varlığının ve güvenlik unsurlarının kontrol edilmesi, bandrolün aktive edilmesi,

d) Seri üretim yapılan bira üretim tesislerinde üretilen şişe ve kutu ambalajlı bira ürünlerine kod basılması ve ürün üzerinde kodun varlığının ve güvenlik unsurlarının kontrol edilmesi, kodun aktive edilmesi,

e) Seri üretim yapılmayan tesislerde üretilen alkollü içki ürünlerine beyan edilen ürün tipine göre aktif hale getirilmiş bandrollerin/kodlanmış etiketlerin yapıştırılması,

f) Bira üretim tesislerinde üretilen 5.000 cl ve 5.000 cl’den küçük ambalajlı biralara (şişe ve kutu ambalajlı bira hariç) beyan edilen ürün tipine göre aktif hale getirilmiş bandrol yapıştırılması,

g) İthal edilecek tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve alkollü içkilere yurt dışı üretim mahalli veya antrepoda beyan edilen ürün tipine göre aktif hale getirilmiş bandrol/kodlanmış etiket uygulanması,

zorunluluğu getirilmiştir.

Bu zorunluluklar uyarınca ÜİS dışında tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve alkollü içki üretimi ya da ithalatı/ihracatı yapılamayacaktır.

Bu Tebliğin 3.2. bölümünde yer alan düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, sistem kapsamındaki üreticiler herhangi bir mahalde ambalaj malzemesi (etiket/kapüşon ve benzeri) kullanılsın veya kullanılmasın bandrolsüz/kodsuz/kodlanmış etiketsiz ürün bulunduramayacaklardır.

3.2. Bandrol, Kod ve Kodlanmış Etiket Kullanma Zorunluluğundan İstisna Olan Haller

a) İhracat amacıyla üretilen tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı ve alkollü içkilerde bandrol/kodlanmış etiket kullanılmaz veya kod uygulanmaz.

Ancak, ihraç edilmek üzere üretilen ürünlerin sayımları seri üreticiler tarafından ÜİS vasıtasıyla gerçekleştirilecek olup, seri olmayan üreticiler tarafından yetkili firma aracılığıyla ÜİS’e kaydedilecektir.

b) 5 cl’den küçük iç ambalajla üretilen veya ithal edilen alkollü içkilerde bandrol/kodlanmış etiket kullanılmaz veya kod uygulanmaz.

c) Şarap üreticisi firmalar, TADAB onayı alınmak koşuluyla, yıllandırma süresi boyunca etiket, kapüşon ve benzeri ambalaj malzemesi kullanmaksızın yıllandırma alanında bandrolsüz şişeli ürün bulundurabilirler.

Bu ürünlere, üreticileri tarafından piyasaya arz edilmek üzere etiketlenip kapüşonlandıkları anda bandrol uygulanması gerekmektedir. Şişeli yıllandırma işlemi için şarap üreticilerinin, içeriği TADAB tarafından belirlenmiş taahhütnameyle, yıllandırmanın gerçekleştirileceği alanı belirleyerek bu alanın şişeli yıllandırmaya uygun olduğuna dair TADAB’dan onay almaları zorunludur. Bu onay alınmaksızın veya onay alınan alanın dışında yıllandırma işlemi amacıyla bandrolsüz alkollü içki bulundurulmayacaktır.

Söz konusu ürünlerin sayımları, seri üreticiler tarafından ÜİS vasıtasıyla gerçekleştirilecek olup, seri olmayan üreticiler tarafından yetkili firma aracılığıyla ÜİS’e kaydedilecektir.

3.3. Bandrol, Kod ve Kodlanmış Etiket Taleplerinin Değerlendirilmesi

3.3.1. Gelir İdaresi Başkanlığınca Bandrol, Kod ve Kodlanmış Etiket Taleplerinin Değerlendirilmesi

Tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kâğıdı üreticileri ve ithalatçıları ile alkollü içki üreticileri talep ettikleri bandrol, kod ve/veya kodlanmış etiket miktarlarını GTİP grubu/numaraları ve hacim, alkol derecesi, gram, adet, grupman, pul/rulo tipi ve benzeri bilgisini içerecek şekilde ÜİS aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığının onayına sunacaklardır.

Söz konusu taleplerin ÜİS’e kayıt edildiği tarih, bu Tebliğin uygulanmasında talep tarihi olarak kabul edilecektir.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, ürün izleme sistemine kayıtlı firmaların bandrol/kod/kodlanmış etiket talepleri, aşağıda yer alan esaslar çerçevesinde değerlendirilecektir:

a) Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin (6) numaralı bendinin Bakanlığa verdiği yetkiye istinaden firmaların bandrol taleplerinin yerine getirilebilmesi için talep tarihi itibarıyla Bakanlığa bağlı vergi dairelerine vadesi geçmiş borçlarının bulunmaması şarttır.

Bu kapsamda, “vadesi geçmiş borç” olarak değerlendirilmek üzere madde kapsamına giren amme alacakları;

i. Tür olarak;

– Vadesi 1/3/2016 tarihinden sonra gelen 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun III sayılı listesinin (A) ve (B) Cetvellerinde yer alan ürünlere ilişkin özel tüketim vergisi ve bu vergi türüne ilişkin vergi ziyaı cezası, gecikme zammı, gecikme faizi ve bu vergiye ait beyannameden doğan damga vergisi,

– Vadesi 1/10/2020 tarihinden sonra gelen 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca katma değer vergisi ve bu vergi türüne ilişkin vergi ziyaı cezası, gecikme zammı, gecikme faizi ve bu vergiye ait beyannameden doğan damga vergisi,

ii. Tutar olarak; kapsama giren amme alacaklarının toplam 7.500 (yedibinbeşyüz) Türk Lirasını aşan tutarı,

şeklinde belirlenmiştir.

Talepte bulunan firmaların talep tarihi itibarıyla belirlenmiş alacak türlerinden vadesi geldiği halde ödenmemiş bir borcu bulunup bulunmadığı Gelir İdaresi Başkanlığınca araştırılacak olup, belirlenmiş alacak türlerinden vadesi geçtiği halde toplam 7.500 (yedibinbeşyüz) Türk Lirasını aşan tutarda borç bulunmaması durumunda talep değerlendirmeye alınacaktır.

Ancak, vadesi geçtiği halde ödenmemiş borç bulunmakla birlikte bu borçlar;

i. Yargı mercilerince amme alacağının takibinin durdurulmasına karar verilmesi veya takibin kanunen durdurulması gereken diğer hallerde,

ii. Muhtelif kanunlarda yer alan düzenlemeler gereğince tecil edilmiş amme alacakları, tecil şartlarına uygun olarak ödendiği müddetçe,

vadesi geçmiş borç olarak dikkate alınmayacaktır.

Sisteme kayıtlı firmaların bandrol/kod/kodlanmış etiket taleplerinin karşılanması için yapılan borç sorgulamasında, TADAB tarafından bu firmaların akdi üreticisi olarak kabul edilen firmalar da sisteme kayıtlı firma gibi değerlendirilecektir.

b) Firmaların, 8/8/2015 tarihli ve 29439 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (III) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği ile getirilen zorunluluk kapsamında, bildirmeleri gereken bandrol bilgileri ile ürün/kodlu ürün bilgilerinin doğruluğu kontrol edilecek olup, bu zorunluluğu doğru yerine getirmeyen firmaların bandrol, kod ve/veya kodlanmış etiket talepleri karşılanmayacaktır.

c) Firmaların, mevcut bandrol stokları, önceki dönemlerde aldıkları bandrol miktarları, üretim kapasiteleri, aylık üretim miktarları, mamul ve yarı mamul stokları ve aylık satış miktarlarının kontrolü ve analizi neticesinde onaylanan miktarla sınırlı olacak şekilde bandrol, kod ve/veya kodlanmış etiket talepleri karşılanacaktır.

3.3.2. TADAB Tarafından Bandrol ve Kodlanmış Etiket Taleplerinin Değerlendirilmesi

Alkollü içki ithalatçılarının bandrol taleplerinde, yetkili firmaca “bandrol talep edilen ürün” ve “talep edilen bandrol miktarı”na ilişkin olarak TADAB’dan alınacak uygunluk onayı aranır.  Uygunluk onayına ilişkin başvuru, TADAB tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılır.

Alkollü içki üretimi ve ithalatını birlikte yapan firmalar, ithalatı yapılacak alkollü içki ürünleri için bandrol talepleri esnasında bu Tebliğin 3.3.1 bölümünde belirtilen vergi türleri itibarıyla belirlenen tutarı aşan vadesi geçmiş borcu olmadığına dair aldığı belgeyi de başvurusu ile birlikte TADAB’a ibraz etmek zorundadırlar.