T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

(13 Nisan 2017 Tarihinde SGK Tarafından Yayınlanmıştır)

Sayı  : 41481264/317                                                                                         11.4.2017

Konu : Sigorta Primi Teşvik, Destek ve İndirimlerde Yasaklamaya İlişkin Yeni Uygulama

GENELGE
2017/18

1.Genel Açıklamalar

Bilindiği gibi, işverenlere sağlanan bazı sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanma şartlarından biri de işyerinde yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak bildirilmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalıştırılmadığı yönünde tespitin bulunmamasıdır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi hâlinde, işverenler bir yıl süreyle bu maddeyle sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu madde kapsamındaki teşvikten yersiz olarak faydalanıldığının tespiti hâlinde, yararlanılan teşvik tutarı işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.”

5510 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde işverenler bir yıl süreyle bu maddeyle sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu madde kapsamındaki teşvikten yersiz olarak faydalanıldığının tespiti halinde işverenden yararlanılan teşvik tutarı gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte tahsil edilir. Ayrıca, işyerinde sigortalının fiilen çalışmadığı halde bildirildiğinin tespit edilmesi halinde işveren hakkında Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.”

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 10. maddesinin sekizinci fıkrasında, “5510 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu maddeyle sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.”

4447 sayılı Kanunun geçici 15. maddesinin beşinci fıkrasında ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununun Ek 5. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu maddeyle sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.”

hükümleri yer almaktadır.

Bununla birlikte, 8.3.2017 tarihli ve 30001 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 17. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa Ek 14. madde eklenmiş olup, anılan maddede;

“Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu Kanun, 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamaz. Bu Kanun ve 3294 sayılı Kanun ile 4447 sayılı Kanunda bu maddeye aykırı olan hükümler uygulanmaz.

Bu madde hükümleri 4447 sayılı Kanunun 50. maddesinin beşinci fıkrası ve geçici 17. maddesi ile bu Kanunun geçici 71. maddesi; bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığına yönelik tespitlerde ise 4447 sayılı Kanunun geçici 10. ve geçici 15. maddeleri ile 3294 sayılı Kanunun Ek 5. maddesi hakkında uygulanmaz.

Beş kişiden fazla olmamak koşuluyla çalıştırılan toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmayan sayıda, çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediğinin veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde birinci fıkra hükümleri uygulanmaz.

Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediğinin veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi nedeniyle bu Kanun, 3294 sayılı Kanun ve 4447 sayılı Kanunda yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden ilgili Kanun hükümleri nedeniyle bir yıllık yararlanamama kapsamına giren ve bu maddenin yürürlük tarihinde bu bir yıllık yararlanamama süresi devam eden işyerleriyle ilgili olarak yararlanamamaya esas olan tespitler bu maddenin birinci fıkrası kapsamında ilk tespit sayılır, ancak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde yararlanılmayan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden de yararlanılamaz.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurumca belirlenir.”

hükümleri yer almaktadır.

5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesi 1.4.2017 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, 1.4.2017 tarihinden itibaren, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin dördüncü fıkrası, aynı Kanunun Ek 2. maddesinin dördüncü fıkrası, 4447 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin sekizinci fıkrası ile geçici 15. maddesinin beşinci fıkrası ve 3294 sayılı Kanunun Ek 5. maddesinin dördüncü fıkrasında 5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesine aykırı olan hükümler uygulanmayacaktır.

Buna göre, işverenlere sağlanan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlere ilişkin olarak yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyeri işverenleri hakkında 1.4.2017 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesine göre işlem yapılacak olup, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar ile sosyal güvenlik il/ sosyal güvenlik merkezlerince yürütülecek işlemler aşağıda açıklanmıştır.

2. 5510 Sayılı Kanunun Ek 14. Maddesine Göre Yasaklama Kapsamına Girecek İşyerlerinin Tespiti

5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesinin;

Birinci fıkrasında, mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerlerinin ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle 5510 sayılı Kanun, 3294 sayılı Kanun ile 4447 sayılı Kanunda yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanmasının mümkün bulunmadığı,

Üçüncü fıkrasında, beş kişiden fazla olmamak koşuluyla çalıştırılan toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmayan sayıda, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği kişileri fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri için yasaklama yapılmayacağı,

hükme bağlanmıştır.

Bu bağlamda,

-5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) ve (i) bentlerinde, aynı maddenin ikinci fıkrasında, 5510 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinde yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimler için mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırıldığı halde sigortalı olarak bildirilmediği ve bildirildiği halde fiilen çalıştırılmadığı tespit edilen kişi sayısının,

– 4447 sayılı Kanunun geçici 10. ve geçici 15. maddeleri ile 3294 sayılı Kanunun Ek 5. maddesinde yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimler için mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırıldığı halde sigortalı olarak bildirilmediği tespit edilen kişi sayısının,

tutanağın düzenlendiği aya/ mahkeme kararının kesinleştiği aya/ resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazıların Kuruma intikal ettiği aya ilişkin olarak Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının %1’ini aşması veya toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmamakla birlikte beşten fazla olması halinde, tespitin yapıldığı işyerleri için söz konusu fiillere ilişkin yasaklamayı gerektiren bu Genelge eki tabloda belirtilen sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden 5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ilk tespitte bir ay, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden ve yasaklama kapsamına giren her bir tespit için birer yıl süreyle yasaklama işlemi yapılacaktır.

Örnek 1: 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan beş puanlık indirim ile 4447 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde yer alan teşvikten yararlanan (Z) Limited Şirketinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca 17.4.2017 tarihinde yapılan denetim sonucunda 8.11.2016 tarihinde çalışmaya başlayan (A) sigortalısına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmediğinin, (B) ve (C) sigortalılarının fiilen çalışmadığının tespit edildiği ve bahse konu işyerinden 2017/Nisan ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının 90 olduğu varsayıldığında,

– Kayıt dışı çalıştırılan kişi sayısı ve sahte sigortalı bildiriminde bulunulan kişi sayısının (3 kişi), tutanağın düzenlendiği aya ilişkin (2017/Nisan) Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen toplam sigortalı sayısının %1’ini aşması (90×0,01=0,9=1) nedeniyle bu işyeri 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan beş puanlık indirimden yasaklanacaktır.

– Kayıt dışı çalıştırılan kişi sayısının (1 kişi), tutanağın düzenlendiği aya ilişkin (2017/Nisan) Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmaması (90×0,01=0,9=1) nedeniyle bu işyeri 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan teşvikten yasaklanmayacaktır.

Örnek 2: 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ilave altı puanlık indirim ile 4447 sayılı Kanunun geçici 15. maddesinde yer alan teşvikten yararlanan (D) Limited Şirketinde, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca 7.8.2017 tarihinde yapılan denetim sonucunda işyerinden bildirilen (K), (L), (M), (N), (T) ve (O) sigortalılarının fiilen çalışmadığının tespit edildiği ve bu işyerinden 2017/Ağustos ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının 600 olduğu varsayıldığında,

– Sahte sigortalı bildiriminde bulunulan kişi sayısının (6 kişi), tutanağın düzenlendiği aya ilişkin (2017/Ağustos) Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen toplam sigortalı sayısının %1’ini (600×0,01=6) aşmadığı ancak, sahte sigortalı bildiriminde bulunulan kişi sayısı 5’ten fazla olduğu dikkate alındığında, söz konusu işyeri beş puanlık indirim ve ilave altı puanlık indiriminden yasaklanacaktır.

– Sahte sigortalı bildiriminden dolayı bu işyeri hakkında 4447 sayılı Kanunun geçici 15. maddesinde yer alan teşvikten yasaklama yapılmayacaktır.

Örnek 3: Emniyet Genel Müdürlüğünün 12.7.2017 tarihinde Kurumumuz kayıtlarına intikal eden yazısından, 5510 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinde yer alan yatırım teşvikinden yararlanmakta olan (Y) Limited Şirketinde çalışan (C) ve (D) sigortalılarının Kuruma bildirilmediğinin tespit edildiği ve işyerinden 2017/Temmuz ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının 300 olduğu varsayıldığında; kayıt dışı çalıştırılan sigortalı sayısının (2), anılan müdürlüğün yazısının Kuruma intikal ettiği aya (2017/Temmuz) ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının %1’ini (300×0,01=3) aşmaması ve beşten az olması nedeniyle bahse konu işyeri için yasaklama işlemi yapılmayacaktır.

2.1. Kuruma Bildirilen Toplam Sigortalı Sayısının Tespiti

5510 sayılı Kanunun Ek 14. maddesinin birinci fıkrası kapsamında yasaklama kapsamına giren işyerlerinin tespitine ilişkin toplam sigortalı sayısı, tespite ilişkin tutanağın düzenlendiği aya/ mahkeme kararının kesinleştiği aya/ resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazıların Kuruma intikal ettiği aya ilişkin olarak, Kuruma verilen asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülmek suretiyle hesaplanacaktır.

Aynı işverenin aynı veya farklı ünite sınırları içinde birden fazla işyeri dosyasının mevcut olması halinde toplam sigortalı sayısı, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyeri bazında hesaplanacaktır.

İlgili ayda aynı sigortalıya ilişkin yapılan bildirimlerdeki mükerrer kayıtlar dikkate alınmayacak olup, ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar ise hesaplamaya dahil edilecektir.

Bununla birlikte, toplam sigortalı sayısının hesabında, ilgili ay içinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalılar ile çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen (istirahat veya ücretsiz izin gibi nedenlerle aylık prim ve hizmet belgesinde (0) gün ve (0) kazançlı olarak kayıtlı) sigortalılar da hesaplamaya dahil edilecek, buna karşın aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, staja tabi tutulan öğrenciler ile üniversitelerde kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler ve Türkiye İş Kurumu’nca düzenlenen eğitimlere katılan kursiyerler dikkate alınmayacaktır.

Dolayısıyla, toplam sigortalı sayısı hesabında 7, 22, 25, 42, 43, 44, 46, 47, 49 ve 50 nolu belge türleri ile yapılan bildirimler dikkate alınmayacaktır.

Asıl veya alt işverenlerce çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalıştırılmadığının tespit edilmesi halinde toplam sigortalı sayısı, asıl işveren ve tüm alt işverenlerce Kuruma bildirilen sigortalı sayısı dikkate alınarak hesaplanacaktır.

İşyerinden Kuruma bildirilen toplam sigortalı sayısının % 1’inin hesaplanması sonucunda bulunan sayının küsuratlı olması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmayacak, yarım ve üzerinde olan kesirler ise tama iblağ edilecektir. Buna göre, işyeri toplam sigortalı sayısının % 1’inin hesaplanması sonucu bulunan sayı 0,01 ila 0,49 arasında ise 0 (sıfır) olarak dikkate alınacak, 0,50 ila 0,99 arasında ise tama iblağ edilecektir.

Diğer taraftan, toplam sigortalı sayısı hesaplanıp yasaklamanın sisteme girilmesinin ardından, yasaklamaya esas tutanağın düzenlendiği aya/ mahkeme kararının kesinleştiği aya/ resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazıların Kuruma intikal ettiği aya ilişkin geriye yönelik olarak gerek kendiliğinden, gerekse mahkeme ilamına ya da kamu kurum ve kuruluşlarınca düzenlenen belgelere istinaden veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlere istinaden düzenlenen asıl/ek/iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı, bu işyeri için yasaklamaya esas toplam sigortalı sayısını değiştirmeyecektir.

3. Çalıştırdığı Kişile