T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

Tarih : 18.11.2020

Sayı : E-40071718-206.99-14082030

Konu : 5510 Sayılı Kanunun 4/1-b Kapsamındaki Sigortalılığın Durdurulması

GENELGE

2020 / 46

1– Genel Açıklamalar

Bilindiği üzere, 11.11.2020 tarihli ve 7256 sayılı Kanun 17.11.2020 tarihli ve 31307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve anılan Kanunun 34. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa Geçici 83. madde eklenmiştir.

Geçici 83. maddede; “Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, 31.10.2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri veya ilgili Kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek bunlara Kurum alacakları arasında yer verilmez. Sigortalılıkları durdurulanlardan bu Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları 1.11.2020 tarihi itibarıyla yeniden başlatılır.

Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi hâlinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihinde 80. maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden borç tutarı hesaplanarak ihya edilir. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Tebliğ edilen borç tutarının bu süre içinde tamamen ödenmemesi hâlinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir. İhya edilerek kazanılan hizmet süreleri borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılır.

Birinci fıkraya göre sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 1.1.2012 tarihinden bu maddenin yürürlük tarihine kadar durdurulan süreler için genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaz.

Sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.”

hükümleri yer almaktadır.

Söz konusu Geçici 83. maddeyle kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı halde 31.10.2020 tarihi ve öncesine ilişkin prim borcu bulunanların sigortalılıklarının durdurulması ve daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi halinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamının ihya edilebilmesi amaçlanmıştır.

2- Kapsamdaki Sigortalılar

31.10.2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunması kaydıyla;

–  Mülga 1479 ve mülga 2926 sayılı Kanunlara göre sigortalı olarak tescilleri yapılanlar,

–  Tevkifata istinaden geriye dönük mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında tescili yapılanlar,

–  5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar (Köy ve mahalle muhtarları ile isteğe bağlı sigortalılar hariç),

–  Değişik yapılandırma kanunlarına göre prim borçlarını yapılandırdıkları halde (yapılandırma borcunun tamamını ödeyenler hariç) yapılandırması bozulanlar veya yapılandırmasının iptali için yazılı talepte bulunanlar,

– Kurumumuza olan borçları 5510 sayılı Kanunun 91. maddesine göre ertelenmiş sigortalılardan yazılı talepte bulunanlar,

– Prim borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48. maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirenlerden, tecil ve taksitlendirmesi bozulanlar veya tecil ve taksitlendirmesinin iptali için talepte bulunanlar,

Geçici 83. madde kapsamında sayılacaktır.

3- Sigortalılığın Durdurulması

Bu genelgenin 2. bölümünde sayılanlardan, 31.10.2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, 31.01.2021 tarihine kadar ödememeleri veya ilgili kanunları uyarınca yapılandırmamaları yahut 6183 sayılı Kanunun 48. maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirmemeleri halinde, 31.01.2021 tarihine kadar ödenen primler de dikkate alınmak suretiyle, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılıkları durdurulacaktır.

İki aylık ödeme süresinin sonunda, 31.10.2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanlardan hiç prim ödemesi olmayanların sigortalılığı oluşturulacak program aracılığıyla tescil tarihi itibarıyla (83) terk koduyla,

Prim ödemesi olanlardan ise tecil taksitlendirmesi ve yapılandırması bitmiş olan sigortalıların sigortalılığı, oluşturulacak program aracılığıyla sosyal güvenlik il müdürlüklerince/ sosyal güvenlik merkezlerince prim ödemelerinin karşıladığı ayın sonu itibarıyla (83) terk koduyla,

durdurulacaktır.

Örnek 1: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 01.06.2018 tarihinde sigortalılığı başlayan ve kesintisiz devam eden 31.01.2021 tarihine kadar hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalı (A)’nın, 01.02.2021 tarihinde 31.10.2020 tarihi itibarıyla yapılan borç ayı sorgulamasında 29 ay prim borcunun bulunduğu tespit edilmiştir. İki aylık ödeme süresinin sonunda (A)’nın sigortalılığı oluşturulacak program aracılığıyla tescil tarihi olan 01.06.2018 tarihi itibarıyla (83) terk koduyla durdurulacaktır. Aynı sigortalının, ticari faaliyetinin ve sigortalılığının devam etmesi nedeniyle program tarafından 01.11.2020 tarihi itibarıyla (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

Örnek 2: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 12.05.2016 tarihinde tescili yapılan ve sigortalılık kaydı kesintisiz devam eden sigortalı (B)’nin değişik tarihlerde prim ödemesi olmakla birlikte tecil ve taksitlendirmesinin olmadığı, 7143 sayılı Kanundan da yararlandığı, 31.10.2020 tarihi itibarıyla 13 ay prim borcunun olduğu belirlenmiştir. İki aylık ödeme süresinin sonunda (B)’nin sigortalılığı sosyal güvenlik il müdürlüklerince/sosyal güvenlik merkezlerince 31.10.2019 tarihi itibarıyla (83) terk koduyla durdurulacaktır. Aynı sigortalının durdurma işleminin yapıldığı tarihte ticari faaliyetinin devam etmesi nedeniyle program tarafından 01.11.2020 tarihi itibarıyla (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

İki aylık ödeme süresinin sonunda prim borcu bulunanlardan prim ödemesi olanların tecil ve taksitlendirmesi ile yapılandırması ihlale girip iptal işlemleri yapılmamış veya yapılandırmadan ödedikleri kadar yararlanmış olan sigortalıların ise program aracılığıyla 31.10.2020 tarihi itibarıyla (84) sanal terk koduyla sigortalılıkları durdurulacak ve prim borçları silinecektir.

Hiç prim ödemesi bulunmaması nedeniyle sigortalılıkları tescil tarihi itibarıyla (83) terk koduyla durdurulan sigortalılar ile prim ödemesi olması nedeniyle 31.10.2020 tarihi itibarıyla (84) sanal terk koduyla sigortalıkları durdurulanlardan, durdurma işleminin yapıldığı tarihte 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi (4/b) kapsamında sigortalılıkları aktif olanların, program aracılığıyla 01.11.2020 tarihi itibarıyla (06) koduyla yeniden sigortalılıkları başlatılacaktır. Sigortalılığı (84) sanal terk kodu ile durdurulan sigortalıların (06) kodu da sanal olacak olup, sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince sanal terklerin gerçek terklere dönüştürülmesi gerekmektedir.

Örnek 3: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 12.05.2015 tarihinde tescili yapılan ve sigortalılık kaydı kesintisiz devam eden sigortalı (B)’nin değişik tarihlerde prim ödemesi bulunduğu ve 31.10.2020 tarihi itibarıyla 18 ay prim borcunun olduğu belirlenmiştir. İki aylık ödeme süresinin sonunda (B)’nin sigortalılığı program aracılığıyla 31.10.2020 tarihi itibarıyla (84) sanal terk koduyla durdurulacaktır. Aynı sigortalının durdurma işleminin yapıldığı tarihte ticari faaliyetinin devam etmesi nedeniyle 01.11.2020 tarihi itibarıyla (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

Sigortalılıkları (84) sanal terk koduyla durdurulanların daha sonra sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine değişik gerekçelerle müracaat etmeleri halinde aşağıda yer alan açıklama ve örnekler doğrultusunda (84) sanal terk kodu (83) gerçek terk koduna dönüştürülecektir.

3.1. İki Aylık Ödeme Süresi Beklenilmeksizin Talebe İstinaden Sigortalılığın Durdurulması

Geçici 83. maddede öngörülen iki aylık süreyi beklemeden Kanunun yayım tarihinden 31.01.2021 tarihine kadar sigortalılığını durdurmak isteyen sigortalılar ve hak sahiplerinin, Ek-1’de yer alan başvuru formu ile dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat etmeleri halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla (83) terk koduyla sigortalılıkları durdurulacaktır. Ayrıca sigortalılarca e-devlet sistemi üzerinden de durdurma talepleri yapılabilecektir.

Talebine istinaden sigortalılıkları durdurulanların (4/b) kapsamında çalışmaya devam ettiğinin tespit edilmesi halinde 01.11.2020 tarihi itibarıyla (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

Sigortalılığın durdurulmasından önce ileride yaşanması muhtemel mağduriyetlerin ve hak kayıplarının önlenmesi bakımından sigortalıların tescil ve hizmet sürelerinin belirlenmesine yönelik bilgileri güncellenecek, çakışan hizmet sürelerine ilişkin prim transferiyle ilgili işlemleri ve varsa diğer işlemleri (tescil, hizmet, beyan, ödeme yükleme, vb.) sosyal güvenlik il müdürlüklerince/sosyal güvenlik merkezlerince tamamlanacaktır.