T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü
Tarih : 15.11.2018
Sayı : 70660756-206.16.99-E.15466498
Konu : 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine ilişkin tecil ve taksitlendirme işlemleri
GENELGE
2018/39
Bilindiği üzere 18.5.2017 tarihli ve 7020 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 7. maddesiyle 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna 48/A maddesi eklenmiş olup buna göre tecil ve taksitlendirme işlemleri Kanunun 48 ve 48/A maddeleri kapsamında farklı usullere göre yürütüleceğinden 2011/53 sayılı Genelgenin Birinci Kısım, İkinci Bölümünün “2. Tecil ve taksitlendirme işlemleri” başlığı “2. 48. madde kapsamında tecil ve taksitlendirme işlemleri” şeklinde değiştirilmiş ve Birinci Kısım, İkinci Bölümüne “3. 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme işlemleri” başlığı altında ayrıntıları aşağıda belirtilen yeni bir madde eklenmiştir.
3. 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme işlemleri
6183 sayılı Kanunun “Vergiye uyumlu mükelleflerin borçlarının tecili” başlıklı 48/A maddesinde; “Devlete ait olup Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen ve 213 sayılı Kanun kapsamına giren vergi, resim, harç ve cezalar ile bu alacaklara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammının vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veyahut haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş olmak ve aşağıdaki şartları taşımak koşuluyla vadesi bir yılı geçmemiş alacaklar, Maliye Bakanınca 36 ayı geçmemek üzere faiz ve teminat alınarak tecil olunabilir.
Madde hükmünden yararlanacak borçlunun;
1. Başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıl süreyle; ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması,
2. Başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait vergi beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olması (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.),
3. Bu madde kapsamına giren ve başvuru tarihi itibarıyla vadesi 1 yılı geçmemiş borcunun borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmasına rağmen ödenememiş olması,
şarttır. Şu kadar ki, bu madde ile 48. maddeye göre tecil edilen veya özel kanunlara göre ödeme planına bağlanan borcun bulunması madde hükmünden yararlanılmasına engel teşkil etmez.
Bu madde kapsamında tecil edilen alacaklara, 48 inci maddeye göre belirlenen oranda faiz tatbik edilir.
Amme borçlusunun alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilen borçlarının toplamı beşyüz bin Türk lirasını (bu tutar dâhil) aşmadığı takdirde teminat şartı aranmaz. Bu tutarın üzerindeki amme alacaklarının tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı beşyüz bin Türk lirasını aşan kısmın %25’idir.
Cumhurbaşkanı;
1. Teminatsız tecil tutarını; yarısına kadar indirmeye, yeniden kanuni tutarına getirmeye, zorunlu teminat oranını %50 ‘ye kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, yeniden kanuni orana getirmeye,
2. Borçlunun çok zor durum hâlinin tespitinde kullanılmak üzere varlıklar, yükümlülükler ve nakit akımlarını esas alan mali göstergeler ile mali durumu tespite yarayan diğer ölçütlere dayalı kriterleri belirlemeye, belirlenen kriterler çerçevesinde çok zor durum hâlini derecelendirmeye ve bu dereceleri dikkate alarak;
a) Tecil süresini 60 aya kadar uzatmaya,
b) Farklı faiz oranları belirlemeye,
3. Tecil edilecek gecikme zammını, Türkiye istatistik Kurumunun her ay için belirlediği Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplatmaya,
4. Madde hükmünü, alacaklı diğer amme idarelerini, alacak türlerini ve uyumlu borçlu kapsamına girebilecek borçlu kriterlerini belirleyerek uygulatmaya (Devlete ait olup Maliye Bakanlığına bağlı olanlar dışındaki tahsil dairelerince takip edilen alacaklar dâhil),
yetkilidir. Bu fıkranın (4) numaralı bendindeki yetkinin kullanılması hâlinde bu madde ile Maliye Bakanına tanınan yetkiler 48. maddede tanımlanan alacaklı amme idarelerinin tecile yetkili makamları tarafından kullanılır.
Maliye Bakanı;
1. Tecil edilecek amme alacağını tür ve tutar olarak belirlemeye,
2. Tecilde taksit zamanlarını, ödemelerin başlayacağı ayı, tecil talep tarihini takip eden aydan başlamak üzere 12 ayı geçmeyecek şekilde belirlemeye, ödeme dönemlerini, azami altı ayda bir yapılacak şekilde düzenlemeye,
3. Tecilde diğer şartları belirlemeye,
yetkilidir.
Maliye Bakanı, tecil yetkisini, sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak şartıyla oluşturulacak tecil komisyonlarına devredebilir. Komisyonların teşkili ile çalışma usul ve esasları Maliye Bakanınca belirlenir.
Tecil şartlarına riayet edilmemesi nedeniyle muaccel olan amme alacağının tecili, talep edilmesi hâlinde en fazla iki defa geçerli sayılabilir.
Haciz yapılmışsa mahcuz mal, değeri tutarınca teminat yerine geçer. Tecil edilen amme alacakları ile ilgili olarak daha önce tatbik edilen ve borcun tamamını karşılayacak değerde olan hacizler, yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır ve buna isabet eden teminat iade edilir. Ancak, mahcuz malların değeri tecil edilen borç tutarından az, zorunlu teminat tutarından fazla olması hâlinde, tatbik edilen hacizler, tecil şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler neticesinde kalan tecilli borç tutarı mahcuz mal değerinin altına inmediği müddetçe kaldırılmaz. Tecilli borca karşılık alınan teminat ise, tecil şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler neticesinde kalan tecilli borç tutarının zorunlu teminat tutarının altına inmesi durumunda, yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır.
Tecil edilen amme alacağının ikimilyon Türk lirasını (bu tutar dâhil) aşmaması, mahcuz malın 10. maddenin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan mal olması ve bu Kanuna göre belirlenmiş değerinin %50’sinden aşağı olmamak üzere satış bedelinin %50’sinin tahsil dairesine ödenmesi şartıyla mahcuz malın satışına izin verilir. Bu takdirde, kalan tecilli borç tutarı için zorunlu teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat bulunması şartıyla satılan mal üzerindeki haciz kaldırılır. Bu hüküm ikimilyon Türk lirasını aşan tecilli borçlarda, değeri ikimilyon Türk lirasına kadar olan mahcuz mallar için uygulanır.
Tecil şartlarına riayet edilmemesi hâlinde tecil talep tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe bu madde hükümlerinden, sekizinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yararlanılamaz.
Bu madde kapsamında tecil edilen amme alacakları hakkında 48. maddenin yedinci fıkrası hükümleri uygulanır ve tecil edilen gecikme zammının (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanmış olması hâlinde gecikme zammı hesabı 51. maddeye göre düzeltilir.
Muhtelif kanunlarda vergi borcu bulunmadığına ilişkin şartları içeren hükümler çerçevesinde 48. maddeye yapılan atıflar bu maddeye de yapılmış sayılır.“
5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin onaltıncı fıkrasında “Cumhurbaşkanı, Kurumun 6183 sayılı Kanuna göre takip edilen alacakları için anılan Kanunun 48/A maddesini; en az üç yıl süreyle prim yükümlüsü olup son üç yıl içerisinde verilmesi gereken bildirgeleri kanuni sürelerinde vermiş olanlardan başvuru tarihi itibarıyla vadesi bir yılı geçmemiş borcunu borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmasına rağmen ödeyememiş olanlar hakkında uygulatmaya ve uyumlu prim borçlularını belirlemeye yetkilidir. “
Hükümleri yer almaktadır.
Söz konusu Kanun hükümlerine dayanılarak 31.03.2018 tarihli ve 30377 sayılı Resmî Gazetede 2018/11500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 31.05.2018 tarihli ve 30437 sayılı Resmi Gazetede ise “Sosyal Güvenlik Kurumu Alacaklarının 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48/A Maddesine Göre Tecil ve Taksitlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” yayımlanmıştır.
Buna göre, Kanunun 48/A maddesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş olup ünitelerimizce yürütülecek işlemler aşağıda açıklanmıştır.
3.1. Uyumlu prim borçlularının belirlenmesi
Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olanlardan başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıldır prim ödeme yükümlüsü olup başvuru tarihinden geriye doğru son 3 yıl içinde verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerini ve muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini süresinde vermiş (Kanuni süresinde verilen belgelere/beyannamelere ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla verilen belgeler/beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) ancak borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmalarına rağmen başvuru tarihi itibarıyla vadesi bir yılı geçmemiş borçlarını ödeyememiş olan borçlular, uyumlu prim borçlusu olarak kabul edilecektir.
Buna göre, uyumlu prim borçlusu sayılması için;
a) Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olması,
b) Ünitede en az 3 yıl önce tescil edilmiş bir işyerinin bulunması,
c) Ünitedeki işyerlerinin tamamında son 3 yıl içinde verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin ve muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin süresinde verilmiş olması,
ç) Borcun talep tarihinden geriye doğru son 1 yıllık döneme ait olması,
d) Mali açıdan çok zor durumun bulunması,
e) Sigortalı çalıştırma yönünden faal işveren olması ya da borcun 4/b sigortalılıktan kaynaklanması halinde sigortalılığın devam ediyor olması,
Gerekmektedir.
3.1.1. Vergi mükellefiyeti yönünden uyumlu prim borçlusu olunması
6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirmeye başvurabilecek borçluların öncelikle ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetinin bulunması gerekir. Borçluların, ilgili vergi dairesinden alacakları vergi mükellefiyet türü ve gelir unsurunu gösterir belgeyi, başvuru formu (Ek-1A) ile birlikte ünitelerimize ibraz etmeleri gerekir. Borçlunun ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetinin bulunmaması halinde uyumlu prim borçlusu olmadığından borçlarının 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır,
3.1.2. Borçlunun başvuru tarihinden geriye doğru en az 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğünün bulunması
Borçlunun ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetinin yanı sıra tecil ve taksitlendirmeye başvuru yaptığı tarih itibarıyla taksitlendirme işlemini yapacak ünitede (icra takip yönünden bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik merkezleri dâhil) en az 3 yıldır prim ödeme yükümlüğünün bulunması gerekir.
Örnek-1: Borçlu (B), 05.01.2015 tarihinde Kırıkkale Sosyal Güvenlik îl Müdürlüğünde tescil ettirdiği işyerinden olan borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için 10.01.2019 tarihinde üniteye başvurmuştur. 10.01.2016 tarihinden (tecil talep tarihinden geriye doğru 3. yılın başladığı tarihtir) itibaren 3 yıldır prim ödeme yükümlüsü olduğu kabul edilecektir.
Borçlunun, tecil ve taksitlendirme başvurusu yapılan ünitede (icra takip yönünden bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik merkezleri dâhil) birden fazla işyerinin bulunması halinde bu işyerlerinden borcu bulunup bulunmadığına bakılmaksızın herhangi bir işyerinin kanun kapsamına almış (KKA) tarihi tecil ve taksitlendirme başvuru tarihinden 3 yıl önce ise bu borçlunun 3 yıl önce açılmış işyerinin bulunduğu kabul edilecektir.
Örnek-2: Borçlu (B) ‘nin, 11.07.2016 tarihinde Sincan Sosyal Güvenlik Merkezinde (SGM) tescil edilen bir işyeri, 24.03.2015 tarihinde Keçiören SGM’de tescil edilen bir işyeri, 23.02.2018 tarihinde Kahramankazan SGM’de tescil edilen bir işyeri bulunmaktadır. Borçlu, Kahramankazan SGM’de tescil ettirmiş olduğu işyerinin borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için 02.01.2019 tarihinde Rüzgarlı SGM’ye başvuruda bulunmuştur. Sincan, Keçiören ve Kahramankazan SGM’lerinde icra takip haciz ve satış servisi bulunmadığından ve bu üç SGM için Rüzgârlı SGM’de icra işlemleri yürütüldüğünden Rüzgârlı SGMfnin kapsam alanı içerisinde bulunan SGM’lerde tescil edilen en az bir işyerinden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartının yerine getirilmesi yeterli olacaktır. Bu takdirde Kahramankazan SGM’de tescil edilen işyerinden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı yerine getirilmese de Keçiören SGM’de tescil edilen işyerinden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı yerine getirildiğinden ve bu iki SGM icra işlemleri yönünden Rüzgârlı SGM’de işlem gördüğünden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartının yerine getirildiği kabul edilecektir.
Ancak aynı il müdürlüğüne bağlı icra takip işlemlerinin birden fazla SGM’de yürütülmesi halinde, 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü yönünden sadece tecil ve taksitlendirme talep ettiği ünitedeki (icra takip yönünden bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik merkezleri dâhil) işyerleri dikkate alınacaktır.
Örnek-3: Borçlu (A)’nın, 11.07.2016 tarihinde Fethiye SGM’de tescil edilen bir işyeri, 24.03.2015 tarihinde Bodrum SGM’de tescil edilen bir işyeri, 23.02.2018 tarihinde Marmaris SGM’de tescil edilen bir işyeri bulunmaktadır. Borçlu, Marmaris SGM’de tescil ettirmiş olduğu işyerinin borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek i&cce
