Yazar: Bünyamin ESEN*

E-Yaklaşım / Eylül 2024 / Sayı: 381

I- GİRİŞ

2 Ağustos 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7524 sayılı Kanun([1]) ile yapılan düzenleme kapsamında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranının % 2’den % 2,25 oranına yükseltilmiş bulunmaktadır.

İlgili düzenleme Kanun’un yayımını takip eden aybaşından itibaren yürürlüğe gireceğinden yeni oran 2024 yılı Eylül ayı beyannamesi/bildirgesi ile birlikte yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Düzenleme ile Türkiye’deki işverenlerin işçilik maliyetlerinde artış yaşanmış bulunmaktadır.

Bu makalede kısa vadeli sigorta kolları prim oranında yaşanan artışın işverenlerin işçilik yüklerine primler açısından etkisi ele alınmış ve uygulamanın yürürlüğe giriş tarihi ile uygulama ayrıntıları izah edilmiştir.

II- KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI PRİM ORANINDAKİ DEĞİŞİM

“Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi” ibaresi ülkemizde sosyal sigortalar rejimi kapsamında uygulanan bir sigortalılık primini ifade etmektedir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun([2]) 3. maddesi çerçevesinde “İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kolları”nı kapsayan sigortalılık primi “Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi”ni ifade eder. Kısa vadeli sigorta kolları primi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin birinci fıkrasının c) bendinde; “Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Bu oranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5 oranına artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir” hükmüyle düzenlenmiş bulunmaktadır. Kanuna göre kısa vadeli sigorta kolları primin tamamı işverenin payı olarak ödenmekte, sigortalı payı bulunmaz. 2024 yılı itibariyle (7424 sayılı Kanun öncesinde) kısa vadeli sigorta kolları primi % 2 oranında uygulanagelmektedir([3]).

02.08.2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 28. maddesi ile kısa vadeli sigorta kolları primi oranında değişikliğe gidilmiş bulunmaktadır. Söz konusu yasal düzenleme ile 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “% 2’sidir.” ibaresi “% 2,25’idir.” şeklinde değiştirilmiş, böylece kısa vadeli sigorta kolları primi yüzde 12,5 oranında arttırılmış bulunmaktadır. Keza aynı madde ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin birinci fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan “oranına” ibarelerinden sonra gelmek üzere “kadar” ibareleri eklenmiştir([4]).

Hüküm uyarınca, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin güncel hali şu şekildedir: Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının % 2,25’i olarak uygulanacaktır. Bu primin tamamını işveren ödeyecektir. Keza, kanun metnindeki Cumhurbaşkanı’na bu oranı % 1,5’a kadar düşürme ve % 2,5’e kadar yükseltme konusunda verilen yasal yetki devam etmektedir.

III- PRİM ORANINDAKİ ARTIŞIN YÜRÜRLÜK TARİHİ VE KAPSAMI

İlgili düzenleme kanunun yayımını takip eden aybaşından itibaren yürürlüğe gireceğinden yeni oran 2024 yılı Eylül ayı beyannamesi/bildirgesi ile birlikte yürürlüğe girecektir. Başka bir ifade ile düzenleme 2024 yılı Eylül ayına ait Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’nden geçerli olmak üzere uygulanacaktır.

Düzenleme, maddenin yayımını izleyen ayın başında yürürlüğe gireceğinden, kısa vadeli sigorta kolları prim oranı 01.09.2024 tarihi itibarıyla 0,25 oranında artacak olup, “işveren payı” normal çalışanlar için % 22,75’e, emekliler için % 24,75’e yükselecektir. Sigorta primi sigortalı hissesinde ise bir değişiklik olmayacaktır.