Yazar: Merve DOLBUN*

E-Yaklaşım / Eylül 2024 / Sayı: 381

I- GİRİŞ

7524 Sayılı “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 28 Temmuz 2024 tarihinde kabul edilerek 2 Ağustos 2024 tarihli ve  32620 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

İlgili Kanun asgari kurumlar vergisi uygulaması gibi Türk vergi sistemi için yepyeni müesseseleri beraberinde getirmiştir. Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu’nda da bazı değişiklikler öngörülmektedir. Bu düzenlemelerden biri de Kanun’un 2. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu Mülga 17. maddesinin değiştirilmesidir. Değişiklik ile teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz ya da indirimli ücret niteliğindeki pay senetlerine belli şartlar altında gelir vergisi istisnası tanınmıştır.

Çalışmamızda istisnanın şartları ve kapsamı incelenerek uygulanmasında çıkabilecek muhtemel zorluklara değinilmiştir.

Şirketlerin genel olarak çalışanlarına teşvik amaçlı bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi vermesi söz konusu olabilmektedir. İşverenin bu tip girişimleri ile hizmet erbabının kuruma bağlılığının arttırılması ve aynı zamanda çalışmaları karşılığında bir edinim sağlaması amaçlanmaktadır.

İşveren tarafından çalışanlara bedelsiz ya da indirimli olarak pay senedi verilmesi durumu her ne kadar net bir düzenleme olmasa da Gelir Vergisi Kanunu kapsamında ücret olarak nitelendirilmekte ve çalışana bu işlem ile sağlanan menfaatin vergilendirilmesi öngörülmektedir. Bu uygulama süreç içerisinde mutat hale gelmiştir.

Yeni düzenleme ile teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenler kapsama alınarak bu işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli verilen pay senetlerinin belli şartları sağlaması durumunda ücret olarak nitelendirilmesine rağmen gelir vergisine tabi olmayacağı düzenlenmiştir.

Çalışmamızda öncelikle çalışanlara verilen ve ücret niteliğinde olan pay senetlerinin vergilendirilmesi açıklanarak yeni düzenlemenin kapsamı değerlendirilmiştir. Sonrasında yeni düzenlemede yer alan şartların yerine getirilmemesi durumunda takibin ve vergilemenin nasıl yapılabileceği tartışılmıştır. Bu hususlar dikkate alınarak yeni düzenlemenin yaratabileceği etki ve karmaşa değerlendirilmiştir.

II- 7524 SAYILI KANUN İLE TEKNOGİRİŞİM ŞİRKETİ ÇALIŞANLARINA SAĞLANAN GELİR VERGİSİ İSTİSNASININ KAPSAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

İşverenlerce çalışanlara bedelsiz ya da indirimli olarak verilen pay senetleri gelir vergisine tabidir. İşverence çalışana sağlanan bu menfaat pay senedinin verildiği tarihteki rayiç değeri dikkate alınarak gelir vergisi hesaplanır. Yeni düzenleme ile teknogirişim şirketi niteliğinde olan kurumlarca çalışanlarına bedelsiz ya da indirimli verilen pay senetlerinin Kanun’da sayılan şartları sağlaması durumunda gelir vergisinden istisna tutulacağı açıklanmıştır. Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu Mülga 17. maddesi değiştirilmiştir. Buna göre;

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce, hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna olarak dikkate alınacaktır. 

Hizmet erbabı tarafından bu şekilde iktisap edilen pay senetlerinin;

. İktisap tarihinden itibaren 3 tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı,

. 4 ila 6 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin % 75’i,

. 7 ila 12 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin % 25’i,

vergi ziyaı cezası uygulanmadan gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir. Düzenlemenin uygulanmaya başlanacağı tarih Kanun’un yayım tarihi olarak belirlenmiştir.