Yazar: Mahmut ÇOLAK*

E-Yaklaşım / Ağustos 2024 / Sayı: 380

I- GİRİŞ

Bu makale çalışmamızda, sosyal güvenlik mevzuatı açısından meslek adı ve kodunun neden önemli olduğunun ortaya konması değerlendirilecektir.

İlk olarak, sigortalıların meslek bilgilerinin alınması 01.08.2009 tarihinde ilk ve tekrar işe giriş bildirgesinde «fiilen yapılacak mesleğin adı ve kodu» işaretlenmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumu, e-Bildirge sistemi üzerinden 01.08.2009 tarihinden sonra işten çıkış veya işe giriş bildirimi olmayan sigortalıların meslek adı ve meslek kodunun tespit edilebilmesi amacıyla bildirge sistemine “İş-kur Meslek Kod Giriş/Güncelleme” alanı eklemiştir.

Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı’nda (2011-2013) Meslek Kodu Uygulaması düzenlenmiştir (21.12.2011-18149 RG).

01.08.2009 tarihinden itibaren işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi ile e-sigorta uygulaması ile alınan “meslek adı ve kodu” bilgisi 01.11.2010 tarihinden itibaren e-sigorta uygulamasında zorunlu giriş yapılması gereken alan haline getirilmiştir.

Kasım/2012 dönemine ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden başlanılarak işverenler tarafından verilecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinde, sigortalılara ilişkin meslek kodlarının (6 haneli) girilmesi uygulaması başlatılmıştır.

II- TÜRKİYE İŞ KURUMUNUN ROLÜ

“Meslek adı ve kodu” bilgisi Türkiye İş Kurumu tarafından takip edildiğinden Sosyal Güvenlik Kurumu’nca Türkiye İş Kurumu tarafından bildirilen meslekler işverenlerce seçilebilmektedir. İşverenler ya da sigortalıların yeni meslek kodu ilave edilmesine yönelik talepleri Türkiye İş Kurumu İş ve Meslek Danışmanlığı Daire Başkanlığı tarafından değerlendirilerek gerekli ilaveler yapılmakta ya da talep edilen “meslek adı ve koduna” muadil “meslek adı ve kodu” belirtilerek işverenler bilgilendirilmektedir.

III- MESLEK ADI VE KODUNUN FİİLEN YAPILAN İŞE UYGUN OLMA ZORUNLULUĞU

Meslek adı ve kodunun, işçinin fiilen yaptığı işe uygun olması zorunludur. Bu zorunluluğun üç önemli nedeni vardır.

Bunlardan birincisi, idari para cezası uygulanması, ikincisi özellikle sektör denetimlerinde çalışanların gerçek ücretlerinin SGK’ ya bildirilip bildirilmemesine bağlı olarak ücret tespiti yoluna gidilmesi, üçüncüsü işçinin ileride memur olarak atanmasında kazanılmış hak aylığı ve derecesinde değerlendirilmesidir.

Gerek re’sen ücret tespiti konusunda yapılan denetimlerde işverenlerin müeyyidelerle karşılaşmaması gerekse de idari para cezasına muhatap olunmaması açısından çalışanların fiili durumlarına göre muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde meslek adı ve kodunun buna göre seçilmesi gerekir.