Yazar: Hasan Basri CAN*

E-Yaklaşım / Ağustos 2024 / Sayı: 380

I- GİRİŞ

Grup şirketleri, aynı kişi veya kişilerin sahip olduğu şirketler olarak adlandırılır. Grup şirketler ilk kuruluş aşamasında aynı sermaye yönetimi altında farklı ve yeni şirket oluşumları ticari avantajlar elde edebilmek için kurulurlar. Bu durum farklı faaliyet alanlarında istifade edebilecek imtiyazlar ile finansal araçlara ortak sermaye girişimi ile sahip olarak karlılık artışı sağlanabilir.

Grup şirketinde asıl sermaye sahibi şirketin yurt dışında olması halinde diğer ülkelerde yer alan şirketlerin vergilendirme kuralları farklılaşmaktadır. Ülkemizde faaliyet gösteren ancak sermayesinin tamamına yurt dışında mukim grup şirketinin sahip olduğu firmalar için yapılan harcamalara bakacak olursak; sermaye sahibi yurt dışı firmanın gerçekleştirdiği harcamaları yansıtması durumunda yapılacak ödemeler üzerinden gelir vergisi ve katma değer vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı konusunda yazımız içerisinde açıklamalar yapılacaktır.

II- YURT DIŞINDA MUKİM GRUP ŞİRKETİ TARAFINDAN VERİLEN HİZMETLERİN VERGİLENDİRİLMESİ

A- GRUP ŞİRKETLERİ VEYA ŞİRKETLER TOPLULUĞU

Ticari hayatta grup şirketi olarak adlandırılan yapılanma 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda “Şirketler Topluluğu” olarak geçmektedir. Türk Ticaret Kanunu’nda 195 ile 209. maddeler arasında açıklanmış olan şirketler topluluğu genel olarak, iki veya daha fazla şirketin, kâr etmek amacıyla bir araya gelerek oluşturduğu ticari yapı olarak nitelendirilir.

Şirketler topluluğu ise bir ticaret şirketinin, diğer bir ticaret şirketinin,

. Doğrudan veya dolaylı olarak oy haklarının çoğunluğuna sahip olduğu,

. Yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabildiği

veya

. Bir sözleşme gereğince veya başka bir yolla tek başına veya diğer pay sahipleri ile birlikte hâkimiyeti altında tutabildiği hallerde,

oluşmaktadır.

Şirketler topluluğuna ilişkin düzenleme yapılmasındaki amaç, kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde şeffaflık ve hesap verebilirliği bu kurumlarda yaygınlaştırmaktır. Bu kapsamda şirketler topluluğu, sermaye şirketlerinden oluşur. Dolayısıyla Kanun, şirket sıfatını taşımayan kişi topluluklarının, şahıs şirketlerinin, tek kişiye, derneğe, iktisadî devlet teşekküllerine ve kamu tüzel kişilerine ait ticarî işletmelerin ve gerçek kişilerin, yani geniş anlamda “teşebbüs”lerin, topluluk üyesi olmasını kabul etmemiştir. Sistemimize göre yukarıda da açıklandığı gibi bir kollektif ve komandit şirket, bir topluluk şirketi olamaz. Bir şirketler topluluğunun tepesinde sermaye şirketi olmayan herhangi bir özel veya kamu tüzel kişisi, gerçek kişi veya ticarî işletme bulunabilir. Bunların merkezleri veya yerleşim yerleri yurt dışında da bulunabilir.

B- GRUP ŞİRKETLERİ TARAFINDAN VERGİLEN HİZMETLER

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3. maddesinin ikinci fıkrasında Kanun’un 1. maddesinde sayılan kurumlardan, kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de bulunmayanların, dar mükellefiyet esasında sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirileceği hükmü yer almış, aynı maddenin üçüncü fıkrasında dar mükellefiyette kurum kazancını oluşturan kazanç ve iratlar bentler halinde sayılmıştır.