Yazar: Akın ŞİMŞEK*

E-Yaklaşım / Mayıs 2024 / Sayı: 377

I- GİRİŞ

Ülkemizde 31 Mart 2024 mahalli idareler seçimleri neticesinde 81 il ve 922 ilçede 30 Büyükşehir, 51 il, 519 Büyükşehir ilçe, 403 ilçe ve 398 belde olmak üzere toplam 1401 Belediye Başkanlığı ve bu belediyelerde belediye meclis üyeliği yenilendi. Bir kısım belediyelerde Belediye Başkanı ve Belediye Meclis Üyeleri görevlerine devam ederken bir kısım belediyede de yeni başkan ve meclis üyeleri göreve başladı.

Büyükşehir belediyelerinde belediye başkan yardımcısı bulunmamakla birlikte diğer belediyelerde belediye başkan yardımcısı istihdam edilmektedir. Belediye başkan yardımcıları memur kadrolarına atama veya belediye meclis üyeleri arasından görevlendirme yoluyla göreve gelmekte olup iki durumda sigortalılık tescilleri farklı olabilmektedir.

II- BELEDİYE BAŞKAN YARDIMCILIĞINA BELEDİYE MECLİSİ ÜYELERİ ARASINDAN GÖREVLENDİRME VE SİGORTALILIK TESCİLİ

Büyükşehir belediyeleri hariç belediyelerde belediye norm kadro sayısına göre kadrolu memur statüsünde belediye başkanı yardımcısı olmakla birlikte 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. maddesi gereğince norm kadrosunda belediye başkan yardımcısı bulunan belediyelerde norm kadro sayısına bağlı kalınmaksızın belediye başkanı zorunlu gördüğü takdirde;

. Nüfusu 50.000’e kadar olan belediyelerde bir,

. Nüfusu 50.001-200.000 arasında olan belediyelerde iki,

. Nüfusu 200.001-500.000 arasında olan belediyelerde üç,

. Nüfusu 500.000 ve fazla olan belediyelerde dört,

Belediye meclis üyesinin belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirebilmektedir. Belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilen belediye meclisi üyelerine belediye başkanına verilen ödeneğin 2/3’ünü aşmamak üzere belediye meclisi tarafından belirlenecek aylık ödenek verilmektedir. Bu kişiler taleplerine göre bir sosyal güvenlik kurumu ile ilişkilendirilmekte ve bu şekilde görevlendirme memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dâhil ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmemektedir. Bu kapsamda görevlendirilen belediye başkan yardımcılarının görev süresi belediye meclisinin görev süresini aşamamakta, sosyal güvenlik prim ve benzeri giderlerden kurum karşılıkları belediye bütçesinden karşılanmaktadır.

Belediye meclis üyeleri arasından belediye başkanı tarafından belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilenler görevleri sırasında talepte bulunmaları halinde talep tarihlerini takip eden aybaşından itibaren 4/c sigortalısı olarak emeklilikle ilgilendirilmektedirler. Belediye meclisi üyeleri arasından belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilenlerin 4/c sigortalısı olmaları halinde sigortalılık statüleri 2008 yılı Ekim ayı başından önce Emekli Sandığı’na tabi çalışması olup olmamasına göre değişkenlik arz etmektedir.

Diğer sigortalılık hallerine (4/a ve 4/b) çalışanlar ise yine talepte bulunmaları halinde diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi çalışmalarını sonlandırarak bu sigortalılık hallerinin sonlandığı tarihi takip eden aybaşından itibaren 4/c sigortalısı olarak ilgilendirilmektedirler.

Belediye meclis üyeleri arasından belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilenlerden istekleri üzerine 4/c sigortalısı olanların görev sürelerinin sona ermesiyle birlikte bu kapsamdaki 4/c sigortalılıkları da sona ermektedir.

2008 yılı Ekim ayı başından önce Emekli Sandığı iştirakçiliği bulunanlardan bu kapsamda belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilenler 4/c sigortalısı olmak isterlerse talepleri üzerine 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre 4/c sigortalısı olmaktadırlar. Bunların emeklilikleri ile ilgili olarak özel bir düzenleme yapılmadığından intibakları normal devlet memurları gibi yapılmaktadır. Kazanılmış ve emeklilik keseneğine esas aylıklarının tespit edilmesinden sonra durumlarına göre varsa ek gösterge gibi diğer haklardan da yararlandırılmaktadırlar.

2008 yılı Ekim ayı başından önce SSK veya Bağ-Kur sigortalılığı bulunan veya hiçbir sigortalılığı bulunmayanlardan bu kapsamda belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilenler 4/c sigortalısı olmak isterlerse talepleri üzerine ilk defa 5510 sayılı Kanun’un 4/c sigortalısı olarak tescilleri yapılmaktadır.

Ancak, belediye meclis üyeleri arasından belediye meclis üyesi olarak görevlendirilenlerden zorunlu olarak sigortalı olmayı gerektiren işleri olanların bu sigortalılık statülerinin sona ermediği sürece talepte bulunsalar dahi 4/c sigortalısı olarak sigortalılık tescilleri yapılmamaktadır.

Belediye başkan yardımcılarının sigortalı sayılması taleplerine bağlı olduğundan, 5510 sayılı Kanunu’na göre 4/c sigortalısı olmak için talepte bulunmayıp, 4/a sigortalısı olmak için talepte bulunan belediye başkan yardımcılarının talepleri kabul edilerek 4/a sigortalısı sayılacaklardır. 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında talepte bulunmamakla birlikte herhangi bir sigortalılığı olmayanlardan belediyelerce prim ödenen belediye başkan yardımcılarının 2008 yılı Ekim ayından sonraki süreleri de (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılacaktır([1]).

Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Bağ-Kur ve 506 sayılı Kanun’un Geçici 20. maddesinde sayılan sosyal güvenlik kurumlarından veya 5510 sayılı Kanuna göre emeklilik, yaşlılık veya malullük maaşı almakta iken belediye meclisi üyeleri arasından belediye başkan yardımcılığına seçilenler yaşlılık aylıklarını kestirmek suretiyle de olsa hiçbir şekilde sigortalı olarak emeklilikle ilgilendirilememektedirler([2]).

Seçimle göreve geldikleri için emekli belediye meclis üyelerinin emekli maaşları kesilmemekte ve aynı şekilde belediye meclis üyeleri arasından görevlendirilen belediye başkan yardımcısının emekli ise emekli maaşı da kesilmemektedir. Ancak, emekli maaşı yanında görev veya temsil tazminatı alan belediye meclis üyelerinin…