Yazar: Arif TEMİR*

E-Yaklaşım / Nisan 2024 / Sayı: 376

I- GİRİŞ

İşçi ile işveren arasında kurulmuş olan iş sözleşmesi işçinin ölümü ile kendiliğinden sona ermektedir. Sözleşmenin ölüm sebebiyle sona ermesi ile birlikte 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na göre ölen işçinin yakınlarına işveren tazminat ödeyecek. İşveren, işçinin ölmesi nedeniyle söz konusu tazminatı işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak ödemesi gerekiyor. Yeni Türk Borçlar Kanunu’ndaki bu düzenlemenin bir benzeri 4857 sayılı İş Kanunu’nda bulunmuyor.

Hemen belirtelim Borçlar Kanunu’na göre ödenmesi gereken bir veya iki aylık ücret tutarındaki tazminatın, 4857 sayılı İş Kanunu’ndaki kıdem tazminatı ile bir ilgisi bulunmamaktadır.

Bu yazımızda; 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’nun 440. maddesinde düzenlenen işçinin ölümü halinde ödenmesi gereken tazminat ile ilgili usul ve esaslarını açıklamaya çalışacağız.

II- ÖLEN İŞÇİNİN YAKINLARINA ÖDENECEK TAZMİNATIN USUL VE ESASLARI

A- ÖDEME HANGİ TARİHTE BAŞLIYOR?

Ölen işçinin yakınlarına Yeni Türk Borçlar Kanunu’nun 440. maddesine göre 1 Temmuz 2012 tarihi itibariyle işveren tazminat ödeyecek. 1 Temmuz 2012 tarihinden önceki ölümler için ölüme bağlı tazminat ödemesi söz konusu değil.

B- ÖDEMEDEN KİMLER YARARLANACAK?

Özel Kanunlarında ölüme bağlı bir ücret ödemesi öngörülmüşse özel kanunlardaki düzenleme geçerli olacak. Özel kanunlarında düzenleme yoksa Borçlar Kanunu hükümleri geçerli olacak. Buna göre 854 sayılı Deniz İş Kanunu tabi olarak çalışan gemi adamları ve 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçiler ile 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na tabi olarak çalışanlar öldüklerinde ölenin bakmakla yükümlü olduğu eşine ve ergin olmayan çocuklarına, bunlar yoksa bakmakla yükümlü olduğu anne ve babasına veya bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere ödeme yapılacaktır.

C- ÖDEMENİN MİKTARI NE KADAR OLACAK?

Ödemenin miktarı ölen işçinin çalışma süresine göre belirleniyor. Buna göre ölen işçinin hizmet süresi 5 yıldan az sürmüşse bir aylık ücret tutarında</strong>; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir tazminat ödemesi yapılacaktır.

D- YAPILACAK ÖDEME KIDEM TAZMINATINDAN AYRI HESAP EDİLECEK

İşçinin ölümüne bağlı olarak yakınlarına yapılan ödemenin kıdem tazminatı ile bir ilgisi bulunmuyor. Bir başka deyimle ölen işçinin yakınlarına ölümden dolayı yapılacak tazminat ödemesi ile kıdem tazminatı ödemesi birbirinden bağımsız olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Hemen belirtelim Borçlar Kanununa tabi olarak çalışanlara kıdem tazminatı ödemesi bulunmuyor. Çalışanların statülerine göre kıdem tazminatı ödemesi ve ölüme bağlı ücret ödenmesini örneklerle açıklayalım:

Örnek: İşçi Ali Bey 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak bir işyerinde aylık 25.000 lira ücretle 6 yıldan beri çalışırken ölmüştür. Ali Beyin yakınlarına ne kadar kıdem tazminatı ve ölüme bağlı ücret ödenecektir?

Ali Bey’in mirasçılarına 125.000 lira kıdem tazminatı ödenecek. Ölüme bağlı olarakta 50.000 lira tazminat ödenecek. Buna göre Ali Bey’e kıdem tazminatı ve tazminat olarak toplam 175.000 lira ödenecek.

Örnek: İşçi Ayşe Hanım 6098 sayılı Borçlar Kanunu’na tabi olarak bir işyerinde aylık 30.000 lira ücretle 7 yıldan beri çalışırken ölmüştür. Ayşe Hanım’ın yakınlarına ne kadar kıdem tazminatı ve ölüme bağlı tazminat ödenecektir?

Ayşe Hanım’ın mirasçılarına kıdem tazminatı ödenmeyecek. Ölüme bağlı olarakta 60.000 lira tazminat ödenecek.

Örnek: İşçi Mehmet Bey 854 sayılı Deniz İş Kanunu’na tabi olarak bir işyerinde aylık 26.000 lira ücretle 3 yıldan beri çalışırken ölmüştür. Mehmet Beyin yakınlarına ne kadar kıdem tazminatı ve ölüme bağlı ücret ödenecektir?

Mehmet Beyin mirasçılarına 78.000 lira kıdem tazminatı ödenecek. Ölüme bağlı olarakta 26.000 lira tazminat ödenecek. Buna göre Mehmet Beye kıdem tazminatı ve tazminat olarak toplam 104.000 lira ödenecek.

III- SONUÇ

854 sayılı Deniz İş Kanunu tabi olarak çalışan gemi adamları ve 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçiler ile 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na tabi olarak çalışanlar öldüklerinde ölenin bakmakla yükümlü olduğu eşine ve ergin olmayan çocuklarına, bunlar yoksa bakmakla yükümlü olduğu anne ve babasına veya bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere ödeme yapılacaktır. Ödemenin miktarı ölen işçinin çalışma süresine göre belirleniyor. Ölen işçinin hizmet süresi 5 yıldan az sürmüşse bir aylık ücret tutarında; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında…

Yazının Tamamı İçin Abone Olun