Yazar: Eyüp Sabri DEMİRCİ*

E-Yaklaşım / Aralık 2023 / Sayı: 372

I- GİRİŞ

Prim teşviklerinden yararlanıldıktan sonra ilgili Kanunda aranılan şartlardan bazılarının teşvikli bildirge gönderildikten sonra tespit edilebilmesi nedeniyle (özellikle ortalama sigortalısına ilave olma şartından dolayı), prim teşviklerinden hatalı yararlanıldığı sonradan tespit edilen sigortalılar sistem tarafından hata listelerine aktarılmaktadır. Hata listelerine aktarılan sigortalılara ilişkin hatalı Kanun numarasından yapılan bildirim düzeltilmediği sürece de cari aylarda hatalı teşvik Kanun numarası ile aynı Kanun numarasından muhtasar ve prim hizmet beyannamesi gönderilmesine sistem tarafından izin verilmemektedir.

Bu durumda cari ayda hatalı teşvik Kanun numarası ile aynı Kanun numarasından bildirim yapılabilmesi için öncelikle prim teşviklerinden hatalı yararlanılmış sigortalılara ilişkin hatalı teşvikli Kanun numarasından yapılmış tahakkukun, Kanun numarasız tahakkuka (0 Kanun numarasına) dönüştürülmesi, tahakkuk eden fark primlerin gecikme zammıyla birlikte ödenmesi ve bu işlemlerin de en geç cari aya (bir sonraki dönme) ait MUHSGK’nın gönderilmesi gereken sürenin son gününe kadar yapılması gerekmektedir.

Aksi halde, 01.05.2021 tarihinden itibaren prim teşviklerinden geriye yönelik yararlanma imkânı da bulunmadığından, düzeltme işlemleri yapılmadığı takdirde cari ayda aynı kanun numarasından muhtasar ve prim hizmet beyannamesi gönderilmesi mümkün olamayacağından işverenler açısından bir gelir kaybı yaşanması söz konusu olabilecektir.

II- DÜZELTME İŞLEMLERİ e-BİLDİRGE V2 VEYA MUHSGK ÜZERİNDEN YAPILABİLİR Mİ?

e-Bildirge V2 ve MUHSGK’da yer alan “(D) Belge türü ve/veya Kanun numarası” seçeneği, geriye yönelik prim teşviklerinden yararlanma imkanının sona ermesinin ardından “Kanun numarası” değişikliklerine kapatılmıştır.

Haliyle söz konusu uygulamalarda yapılan değişiklik sonrasında, “(D) Belge türü ve/veya Kanun numarası” seçeneğinden prim teşviklerinden hatalı yararlanılmış sigortalılara ilişkin elektronik ortamda hatalı teşvikli Kanun numarasından iptal nitelikte, 0 (sıfır) Kanun numarasından asıl/ek beyanname gönderilmesi mümkün bulunmamaktadır.

III- DÜZELTME İŞLEMLERİ NASIL YAPILACAK?

e-Bildirge V2 ve MUHSGK uygulamalarında yer alan “(D) Belge türü ve/veya Kanun numarası” seçeneğinin Kanun numarası değişikliklerine kapatılmasının ardından prim teşviklerinden hatalı yararlanılmış sigortalılara ilişkin düzeltme işlemlerinin ne şekilde yapılacağı SGK’nın 24.05.2021 tarihli Genel Yazısında açıklanmıştır.

Söz konusu Genel Yazıda “…hatalı teşvik listesinde kaydı bulunan döneme ait iptal belge, yerine ek ya da asıl nitelikte kanun numarasız belge işleme alınması işleminin de Ünitenizce yapılması, hatalı teşvik listesinde kaydı bulunan işyerinin kanun numarasız belgeye çevrilmesi sırasında ise işverenden kağıt ortamında belge talep edilmemesi, hatalı teşvik listesinde yer alan dönem için iptal, kanun numarasız ek ya da asıl belgenin İşveren intra-Tahakkuk-Tahakkuk Giriş-Tahakkuk Nedeni D menüsü üzerinden Ünitenizce işleme alınması gerekmektedir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

Bu bağlamda, prim teşviklerinden hatalı yararlanılmış sigortalılara ilişkin, gerekli düzeltme işlemlerinin yapılarak cari ayda aynı kanun numarasından bildirge düzenlenebilmesi için muhtasar ve prim hizmet beyannamesi gönderilme süresi sona ermeden;

1- Hatalı yapılmış teşvikli bildirimlerin teşviksiz hale dönüştürülmesi amacıyla SGK Müdürlüğü’ne başvurulması

2- Tahakkuk edecek fark primlerin gecikme zammıyla birlikte ödenmesi

gerekmektedir.

Genel yazıda, hatalı yararlanılan teşviklere ilişkin düzeltme işlemleri için ilgili sosyal güvenlik merkezine dilekçe ile başvurması gibi bir koşul aranmamış olduğundan SGK Müdürlüğü’nden hatalı beyannamenin teşviksiz hale dönüştürülmesi telefonla veya şifahi olarak da talep edilebilecektir.

Ayrıca, prim teşviklerinden yersiz yararlanıldığının anlaşılması halinde yapılacak müracaatlar sırasında hatalı kanun numarasından iptal, 0 (sıfır) Kanun numarasından asıl/ek bildirge ibraz edilmesine de gerek bulunmamaktadır.

Dönüşüm işlemlerinin cari aya ait MUHSGK’nın verilme süresi geçirildikten sonra yapılması halinde ise gerekli düzeltme işlemleri yapılıncaya kadar cari ayda/aylarda hatalı teşvik kanun numarası ile aynı kanun numarasından bildirim yapılamayacak; dönüşüm işlemlerinin süresi içinde yapılmasına rağmen geriye yönelik tahakkuk edecek prim borçlarının MUHSGK’nın verilme süresi içinde ödenmemesi halinde ise “vadesi geçmiş borcun bulunmama” kuralının arandığı teşviklerin hiç birinden de yararlanılamayacaktır.

IV- HATALI TEŞVİKİN YERİNE BEŞ PUANLIK PRİM İNDİRİMİ UYGULANABİLİR Mİ?

5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin birinci fıkrasında, “İşveren hissesine ait primlerin Hazine’ce karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na, muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini ise Maliye Bakanlığı’na vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre beş puanlık prim indiriminden yararlanılabilmesi için, sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile Hazine’ce karşılanmayan işveren hissesinin tamamının yasal süresi içinde ödenmesi şarttır.

Dolayısıyla, ilgili Kanunlarda öngörülen prim teşviklerinden yersiz yararlanmış işverenlerce, sonradan düzenlenen asıl/ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri 05510 sayılı Kanun numarası seçilerek işleme alınsa dahi işveren tarafından yasal süre içinde ödenen primler, yasal süresi içinde ödenmesi gereken primleri karşılamayacağından, işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin tamamının yasal süresi içinde ödenmemesi nedeniyle ilgili ayda beş puanlık prim indiriminden yararlanılması da mümkün olamayacaktır. Kaldı ki Sosyal Güvenlik Kurumu’nca hatalı yararlanılmış prim teşviklerinin dahi sonradan geriye yönelik olarak başka bir teşvik Kanun numarasına çevrilmesine izin verilmemektedir.

V- SONUÇ VE TAVSİYE