Yazar: Mustafa ÇOLAK*

E-Yaklaşım / Kasım 2023 / Sayı: 371

I- GİRİŞ

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na göre bütçe süreci, temel politika dokümanı orta vadeli programın (OVP) en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar Resmî Gazete’de yayımlanması ile başlamaktadır.

Her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nca üç yıllık bir perspektif ile hazırlanan OVP, Cumhurbaşkanı Kararıyla resmileşmektedir.

Merkezî yönetim bütçesinin hazırlanma süreci, kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri, bütçe dengesi ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanları bu program ile belirlenmekte ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Kamu idareleri bütçelerini, kalkınma planı, Cumhurbaşkanlığı programı, orta vadeli program, Cumhurbaşkanlığı yıllık programı, stratejik planları ile program yapısına uyumlu şekilde ve performans esasına dayalı olarak hazırlamakta, program dönemi boyunca, kamu kurumlarının bütçelerinin hazırlanmasında, yasal ve idari düzenlemelerin gerçekleştirilmesinde, karar alma ve uygulama süreçlerinde OVP’de yer verilen amaç ve önceliklerle uyum sağlanması esas alınmaktadır.

OVP’de diğer yanda küresel, bölgesel ve ulusal ekonomideki gelişmeler analiz edilmekte, bu analizler çerçevesinde belirlenen makroekonomik hedefler ile ekonomik ve sosyal alanlarda izlenecek politikalar da belirlenmektedir.

Diğer yanda kamu gelirlerinin azalmasına veya kamu giderlerinin artmasına neden olacak ve kamu idarelerini yükümlülük altına sokacak kanun tekliflerinin getireceği malî yük, orta vadeli program çerçevesinde, en az üç yıllık dönem için hesaplanır ve tekliflere eklenir. Sosyal güvenliğe yönelik kanun tekliflerinde ise en az yirmi yıllık aktüeryal hesaplara yer verilmektedir.

Özellikle gelecek mali yıl bütçesine ve temel ekonomik göstergelerin oluşumuna önemli bir politika belgesi olarak orta vadeli programın gelir, harcama ve kamu finansmanı boyutuyla kamu mali yönetimi ve uygulamasına getirdiği yenilik ve değişimlerin yakında izlenmesi ve takip edilmesi önem arz etmektedir.

2024 yılında, GSYH’ye oran olarak 1,6 puan artışla yüzde 24,5’e yükselmesi beklenen toplam vergi yükünün Program dönemi sonunda ise yüzde 24,4 olması öngörülmektedir.

Merkezi yönetim bütçe gelirlerinin GSYH’ye oranının 2024 y…