Yazar: Talha BAKIRCIOĞLU*

E-Yaklaşım / Eylül 2023 / Sayı: 369

I- GİRİŞ

Ülkemiz çalışma hayatında iş sözleşmeleri genellikle “fesih” ile sona ermekte ve sanki işyeri ile ilişiğin sadece bu şekilde kesilebileceği anlayışı hakim olmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nda ise daha çok feshe ilişkin hükümler bulunmaktadır. Pratikte ise ayrıksı bir uygulama olsa da “ikale sözleşmesi” uygulama alanı bulabilmekte ve bu konuya ilişkin doğrudan herhangi bir mevzuat hükmü olmaması sebebi ile daha çok Yargı kararları ile değerlendirme yapılmaktadır. Yazımızda ise başlıklar halinde belirtilmiş yargı kararları ışığında konuya derli toplu bir anlayış kazandırmaya çalışacağız.

Çalışma hayatının temel aktörleri olan işçi ile işveren arasında kurulacak bağ yani “sözleşme” ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesinde; “İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir. Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.” hükümleri yer almış ve bu hükümler ile iş sözleşmesinin tanımı yapılmıştır. Ayrıca süresi 1 yıldan fazla süren iş sözleşmelerinin “yazılı” olmasının gerektiği belirtilerek şekil şartı getirilmiştir. Görüleceği üzere 4857 sayılı İş Kanunu açısından işçinin ve işverenin karşılıklı irade beyanları ile bir sözleşme kurulmakta ve bir “iş ilişkisi” ortaya çıkmaktadır. Ne var ki İş Kanunu’nda taraflar arasında kurulan bu sözleşmenin sona ermesi ile ilgili olarak sadece tek taraflı irade beyanı ile bozucu yenilik doğuracak şekilde ortaya çıkabilecek olan fesih şekilleri düzenlenmiş ve iş sözleşmesinin fesih dışı sona erme şekilleri olan;

· İşçinin ölümü,

– Belirli süreli iş sözleşmesinin süresinin bitimi,

 – İkale sözleşmesi ve

 – İş sözleşmesinin hükümsüzlüğü([1])

durumlarından ayrıntı ile bahsedilmemiştir.

Fesih dışı sona erme şekillerinden olan “İkale sözleşmesi”sözleşme yapma özgürlüğü içerisinde işçi ve işverenin karşılıklı anlaşarak daha önce kurmuş oldukları iş sözleşmesinin sona erdirilmesine ilişkindir. Buradaki önemli nokta, işçi ve işverenin karşılıklı olarak “icap” ve “kabul” durumu olacak şekilde irade beyanında bulunması sureti ile hukuki bir işlemle iş ilişkisini sona erdirmek istemeleridir. Tek taraflı irade beyanı…