Yazar: Akın ŞİMŞEK*

E-Yaklaşım / Eylül 2023 / Sayı: 369

I- GİRİŞ

4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçilere kıdem tazminatı ödenmesinin ilk ve en önemli şartı bu Kanuna tabi olmak gerekliliğidir. Diğer önemli şartlar ise süre ve iş sözleşmesinin fesih nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şartların sağlanması halinde iş sözleşmesinin feshinde kıdem tazminatının ödenmesi gerekmektedir.

Bu makalede 4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işçilerin kıdem tazminatına hak kazanmalarında genel şartlardan bahsedilecektir.

II- 4857 SAYILI İŞ KANUNUNA TABİ OLMA

İşçilerin kıdem tazminatı ödenmesine esas olan ve halen yürürlükte bulunan 1475 sayılı İş Kanun’un 14. maddesinin birinci fıkrası “Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:

1. İşveren tarafından bu Kanunun 17. maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,

2. İşçi tarafından bu Kanun’un 16. maddesi uyarınca,

3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,

4. Bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;

5. (Ek: 25.08.1999-4447/45 md.) 506 Sayılı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanun’un Geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,

Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.” hükmünü amirdir.

Bu hüküm kapsamında yasa metninde de açıkça yazıldığı üzere bu Kanuna tabi işçiler bu düzenleme kapsamındadır.

4857 sayılı Kanun’un “Amaç ve kapsam” başlıklı birinci maddesinin birinci fıkrasında da açıkça belirtildiği üzere bu Kanun iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçileri kapsadığından bu Kanuna tabi olmanın en önemli şartı da iş sözleşmesine dayanılarak çalışıyor olmaktır. Ancak iş sözleşmesine dayanılarak çalışmak şart olsa da 4857 sayılı Kanun’un 4. maddesinde bazı istisnalara yer verilmiştir. 4857 sayılı Kanun, 4. maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenl…