Yazar: Caner SAMANCI*

E-Yaklaşım / Ağustos 2023 / Sayı: 368

I- GİRİŞ

Türkiye’nin toplam nüfusunun % 15,2’sini genç nüfus oluşturuyor. Avrupa Birliği ülkeleri arasında en yüksek orana sahip olsak da genç işsizliği ile mücadele yönünden sıralamada aynı başarıyı gösteremediğimizi söyleyebiliriz. Aradıkları ya da düşündükleri pozisyonda ve maaşta iş bulamayan gençler, kendi iş fikirlerini hayata geçirmek istediklerinde bu sefer işletme kuruluş ve idame masraflarının yanında vergi ve sigorta maliyetlerini de düşünür durumda kalıyorlar. Tam da bu noktada Gelir Vergisi Kanunu’na 2016 yılında eklenen “Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası” başlıklı Mükerrer 20. madde, belirli şartların sağlanması durumunda 3 yıl boyunca kazançlarının bir kısmını vergi dışında bırakma imkanı tanıyor. Ancak şartlardan biri var ki, Kanun koyucunun doğrudan hedeflediği kitle olan gençleri bu düzenlemenin dışında bırakıyor. Makalemizde söz konusu “bilfiil çalışma” şartının üniversite öğrencileri karşısındaki durumunu ele alacağız.

II– VERGİ İSTİSNASINA YÖNELİK YASAL DÜZENLEMELER

Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 20. maddeye göre ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 103. maddede yazılı tarifenin ikinci diliminde yer alan tutara (150.000,00 TL) kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır.

“1. İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,

2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.)

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükümleri yer almaktadır.

Konuya ilişkin olarak yayımlanan 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin “İstisnadan Faydalanacaklar ve Faydalanma Şartları” başlıklı 3. maddesinin ikinci fıkrasında;

“Birinci fıkrada belirtilen kişilerin istisnadan yararlanabilmeleri için aşağıda belirtilen şartları taşımaları zorunludur.

…

b) Mükellefin kendi işinde bilfiil çalışması ya da işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi.

1) İstisnadan yararlanılabilmesi için mükellefin kendi işinde bilfiil çalışması veya kendi işinde bilfiil çalışmadığı durumlarda ise işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi gerekmektedir.