Yazar: Özkan AYKAR*

E-Yaklaşım / Haziran 2023 / Sayı: 366

I- GİRİŞ

Teknolojinin hızla gelişmesi karşısında buluşların korunması bir gereklilik halini almıştır. Buluşları hukuken korumaya yönelik tanınan bir hak olan Patent ile ilgili iş ve işlemlerin yürütülmesi patent danışmanlığı faaliyetlerinin de yaygınlaşmasına neden olmuştur.

Bu yazıda, patent danışmanlığı faaliyeti ile iştigal edenlerin vergi mevzuatı karşısındaki durumu ve bu faaliyetler nedeniyle alınan ödemelerin vergisel yönüyle değerlendirilmesi konusunda bilgilere ve açıklamalara yer verilecektir.

II- PATENT DANIŞMANLIĞI FAALİYETLERİ

Patent hakkı, fikri ve sınai bir hak olması nedeniyle sahibine mutlak bir hak sağlamaktadır. Yine hak sahibinin patent hakkı üzerinde inhisari bir hakkı olup bir tek kendisi patent hakkını kullanabilecek, yetkisiz kullananları men edebilecektir([1]).

Buluşları için “Patent” almak isteyenlerin, belirlenen bazı belgelerle birlikte Türk Patent ve Marka Kurumu’na (TÜRKPATENT) başvurası gerekir.

Söz konusu iş ve işlemler mesleki yeterlik sınavında başarılı olan ve Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) siciline kayıt olan Patent vekilleri aracılığı ile yürütülebilmektedir.

Türk Patent Enstitüsü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı, özel bütçeli Türk Patent Enstitüsü, Türkiye’nin teknolojik ilerlemesine katkıda bulunmak, ülke içinde serbest rekabet ortamını oluşturmak ve araştırma geliştirme faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere, çeşitli kanunlarla düzenlenmiş olan patent ve markalar ile diğer Kanunlarla düzenlenen sınai mülkiyet haklarının tesisi, bu konudaki korumanın sağlanması ve sınai mülkiyet haklarına ilişkin yurt içi ve yurt dışında varolan bilgi ve dokümantasyonun kamunun istifadesine sunulabilmesi amacıyla tüzel kişiliğe sahip bir biçimde ve Kanunda belirtilmeyen hallerde özel hukuk hükümlerine tabi olarak kurulduğu hüküm altına alınmış; Enstitü’nün görevleri ise Kanun’un 3. maddesinde sayılmıştır. Anılan Kanun’un 30. maddesinde ise, Enstitü nezdinde vekillik yapma yetkisi olanlara ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

Konu ile ilgili olarak Patent Vekilliği ve Marka Vekilliği Sınav, Sicil ve Disiplin Yönetmeliği’nin([2]) 3. maddesinde; Patent vekili “Patent, faydalı model, tasarım, entegre devre topoğrafyaları konularında danışmanlık yapma ve bu konularda Kurum nezdinde başvuru sahipleri adına işlem yapma yetkisinde olan gerçek veya tüzel kişileri” ifade etmektedir. Anılan Yönetmeliğin “Patent vekilliği veya marka vekilliğine kabul şartları” başlıklı 4. maddesinde ise, gerçek kişilerin patent vekili olabilmesi için;