Yazar: Ferhat FAHRAN*

E-Yaklaşım / Haziran 2023 / Sayı: 366

“Ahlak Olmayan Bir Yerde Yasa İşlemez.” NAPOLEON

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere, 07.04.2015 tarih ve 29319 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 6934 Sayılı Kanun’un 8. maddesiyle, KVK’nun 10. maddesinin 1. fıkrasına eklenen (ı) bendinde, kurumlar vergisi mükellefler için yeni bir indirim hakkı getirilmiştir. Uygulamada nakdi sermaye artış indirimi olarak adlandırılan bu madde 01.07.2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak,  7417 sayılı Kanun’un 49 ve 50. maddelerinde yapılan düzenlemelerle, Kurumlar Vergisi Kanunu’na (“KVK”) 10/1-ı maddesinde düzenlenen nakit sermaye artışı indiriminden süresiz yararlanma hakkı sona erdirilmiş ve Kanun’un yayım tarihinden itibaren indirimin 5 yıl süreyle hesaplanabileceği hüküm altına alınmıştır.

Temmuz/2015’den beri uygulanmakta olan ve şirketlere nakdi sermaye artışı indiriminden, süre yönünden herhangi bir sınırlama olmaksızın, süresiz yararlanma bir hakkı veren bu madde, 7417 Sayılı Kanunla, 05.07.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişikliğe uğramıştır. 7417 sayılı Kanun’un 49. maddesiyle getirilen düzenleme, değişiklik sonrası yapılacak nakit sermaye artışlarındaki uygulamayı, 50. madde ise, değişiklik öncesi yapılan nakit sermaye artışlarındaki uygulamayı düzenlenmiştir.

Bu yasal değişikliğin hukuki sonuçlarının değerlemesine geçmeden önce, nakdi sermaye artışı indirimi ile ilgili olarak, gerek ilk yasal düzenleme ve uygulaması ile değişiklik sonrası uygulamaya ilişkin genel açıklamalarda bulunmak yararlı olacaktır.

A- 6934 SAYILI KANUNLA GETİRİLEN VE 01.07.2015 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN NAKDİ SERMAYE ARTIŞI İNDİRİMİ    

Sermaye şirketlerinin işletme sermayelerini güçlendirmek ve borçlanmalarını azaltmak amacıyla, nakdi sermaye artışı indirimi teşviki getirilmiştir. Bu teşvikin amacına hizmet etmesi için öyle hassas davranılmıştır ki, ayni sermaye artışı, örneğin ortakların sermaye taahhütlerini gayrimenkul olarak yerine getirmeleri teşvik kapsamı dışında bırakılmıştır. Keza, sermaye taahhütlerinin borçla karşılanarak yerine getirilmesi, ortakların sermaye taahhüt borçlarının, şirketten olan alacaklarından mahsubu, bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışlarının da indirim tutarının hesaplamasında dikkate alınmayacağı belirtilmiştir. Buna göre, öz kaynaklar içerisinde yer alan sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları kalemlerinin sermayeye eklenmesi durumunda indirimden yararlanılamayacaktır.

Örneğin; olağan üstü yedek akçeler, geçmiş yıl karları, emisyon primleri, enflasyon geçmiş yıl karları, İştirak ve Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası Kaynaklı Fonlar (KVK 5/1-e)  Enflasyon Düzeltmesi Olumlu Farkları gibi, fiili nakdi sermaye artışı ve kuruluşta nakdi sermaye konulmasının dışındaki sermaye artışları bu teşvikin kapsamı dışına çıkarılmıştır.

İndirim hesaplamasına konu edilebilecek sermaye artışı tutarı, artırılan sermayenin ortaklarca şirketin banka hesabına nakit olarak fiilen yatırılan kısmı ile sınırlıdır.

“Nakit karşılığı konulan sermaye işletmede kaldığı sürece, sürekli nitelikte bir indirim hakkı kazanılmaktadır. Nitekim bu hak, Kanunda şu ifadelerle sabit olmaktadır; “Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır.”  Ancak, sonraki dönemlerde sermaye azaltımı…