İhbar tazminatı kimlere nasıl ödeniyor?

İhbar tazminatı işçi, gazeteci ve gemi adamı statüsüyle  çalışanlara ödeniyor. Ayrıca Borçlar Kanunu kapsamında çalışanlara da ödeniyor.  4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçi statüsünde çalışanlara ödenen ihbar tazminatlarını açıklayalım. 

Nasıl hak kazanılıyor? 

Bir işçinin ihbar tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması ve  iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak sonlandırılması  gerekiyor. İş sözleşmesini haklı veya haksız olarak kendisi sona erdiren işçi ihbar tazminatına hak kazanamıyor. 

İhbar süreleri

İhbar tazminatına esas süre çalışanın kıdemine göre belirleniyor. Buna göre iş sözleşmeleri; 

– İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, 

– İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, 

– İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, sona erdirilmiş sayılır. 

Bu süreler en az olup sözleşmeler ile artırılabilir. Örneğin kıdemi bir yıl olan işçi için altı haftalık yerine sekiz haftalık ihbar süresi öngörülebilir. 

 Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait tazminatı peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini sonlandırabilir. İhbar tazminatının hesaplanmasına esas olan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve  kanundan doğan menfaatler de eklenir. Örneğin işçiye yapılan yol ve yemek yardımları da tazminatın hesaplanmasında dikkate alınır. 

İhbardan kesilen vergiler 

İhbar tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi kesiliyor. Sigorta primi ve işsizlik sigortası primi kesilmiyor. Kapıcıların ihbar tazminatından hiçbir vergi kesilmiyor. 

İhbar tazminatını örneklerle açıklayalım: 

Örnek: İşçi Ahmet Bey, Y işyerinde  günlük 100 TL ücretle bir yıldır çalışıyor. Ahmet Beyi işvereni haksız olarak işten çıkarırsa Ahmet Bey ne kadar ihbar tazminatı alabilir? Ahmet Beyin kıdemine göre dört  haftalık ihbar tazminatı alması gerekiyor. Buna göre Ahmet Beye brüt 2.800 TL ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor. 

Örnek: Kapıcı Hüseyin Bey,  yedi aydan beri günlük 60 TL ücretle çalıştığı apartmandan haksız bir şekilde işten çıkarılmıştır. Kapıcı Hüseyin Beye ne kadar ihbar tazminatı ödenir? Kapıcı Hüseyin Beyin ihbar tazminatından herhangi bir vergi kesintisi yapılmayacağından Hüseyin Beye dört haftalık ücreti tutarında olmak üzere net 1.680 TL ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor.

 
Güneş Gazetesi – 06.08.2016