İhbar tazminatı kimlere ödeniyor?

Çalışanlara hak etmeleri halinde ödenen tazminat türlerinden biride ihbar tazminatıdır. İhbar tazminatı işçi, gazeteci ve gemi adamı ünvanıyla çalışanlara ödeniyor. Ayrıca borçlar kanunu kapsamında çalışanlara da ödeniyor. Bu yazımızda 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçi olarak çalışanlara ödenen ihbar tazminatlarını açıklamaya çalışacağız. 

Nasıl hak kazanılır? 

Bir işçinin ihbar tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması ve  iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak sonlandırılması  gerekiyor. İş sözleşmesini haklı veya haksız olarak kendisi sona erdiren işçi ihbar tazminatına hak kazanamıyor. 

VERİLME SÜRELERİ

İhbar tazminatına esas süre çalışanın kıdemine göre belirleniyor. Buna göre iş sözleşmeleri; 

*İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra, 

* İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, 

* İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, 

Sona erdirilmiş sayılır. 

Bu süreler en az olup sözleşmeler ile artırılabilir. Örneğin kıdemi bir yıl olan işçi için altı haftalık yerine sekiz haftalık ihbar süresi öngörülebilir. 

 Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini sonlandırabilir. İhbar tazminatının hesaplanmasına esas olan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve  kanundan doğan menfaatler de eklenir. Örneğin işçiye yapılan yol ve yemek yardımları da ücrete eklenir. 

İhbardan kesilen vergiler 

İhbar tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi kesiliyor. Sigorta primi ve işsizlik sigortası primi kesilmiyor. 

Kapıcıların ihbar tazminatından hiçbir vergi kesilmiyor. 

İhbar tazminatını örneklerle açıklayalım: 

Örnek: İşçi Ali Bey, Y işyerinde  günlük 50 Tl ücretle bir yıldır çalışıyor. Ali Beyi işvereni haksız olarak işten çıkarırsa Ali Bey ne kadar ihbar tazminatı alabilir? Ali Beyin kıdemine göre dört  haftalık ihbar tazminatı alması gerekiyor. Buna göre Ali Beye brüt 1400 TL ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor. 

Örnek: İşçi Ayşe Hanım, Z işyerinde  günlük 60 Tl ücretle  iki yıldan beri çalışıyor. Ücrete ek olarak aylık 30 TL yemek ve 30 TL yol ücreti ödeniyor. Ayşe Hanımı işvereni haksız olarak işten çıkarırsa Ayşe Hanım ne kadar ihbar tazminatı alabilir? Ayşe Hanımın kıdemine göre altı  haftalık ihbar tazminatı alması gerekiyor. Ayşe Hanımın ihbar tazminatı hesaplanırken Ayşe Hanıma ödenen aylık 30 TL yemek ve 30 TL yol parasının da dikkate alınması gerekiyor. Ayşe Hanımın bir günlük ihbar tazminatına esas ücreti 62 TL dir. Buna göre Ayşe Hanıma  brüt 2.604 TL ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor. 

Örnek: Kapıcı Hasan Bey,  yedi aydan beri günlük 55 TL ücretle çalıştığı apartmandan haksız bir  şekilde işten çıkarılmıştır. Kapıcı Hasan Beye ne kadar ihbar tazminatı ödenir? Kapıcı Hasan Beyin ihbar tazminatından herhangi bir vergi kesintisi yapılmayacağından Hasan Beye iki haftalık ücreti tutarında olmak üzere net 770 TL ihbar tazminatı ödenmesi gerekiyor. 

Güneş Gazetesi – 21.04.2014