Taksi şoförlerinin hakları

Ticari taksi şoförü okuyucularımdan  haklarının neler olduğu ile ilgili çok sayıda soru aldım. Bugünkü yazımda taksi şoförlerinin çalışma hayatında önemli gördüğüm, sigorta hakkı, yıllık izin, çalışma süresi, ücret, hafta tatili ve bayram çalışmasına ilişkin haklarını açıklamaya çalışacağım. 

SİGORTA  GİRİŞİ 

Taksi sahipleri işe aldıkları taksi şoförlerinin sigorta girişlerini işe başlamadan bir gün önce sosyal güvenlik kurumuna yapmaları gerekiyor. Sigortasız çalışan taksi şoförleri Sosyal Güvenlik Kurumunun il veya merkez müdürlüklerine başvurabilirler yada ALO 170’i arayarak  sigortasızlıklarını bildirebilirler.
Kısmi süreli (part-time) olarak her ay 10 günden az çalışan ticari taksi şoförleri sigorta girişlerini kendileri yapacak ve sigorta primlerini de yine kendileri ödeyecek. Bu durumda olan taksi şoförleri 2014 yılında 21 gün olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna prim ödeyecekler. Taksi şoförünün 21 gün ödediği sigorta primi 30 gün sayılacak. Bu durumda olan şoförler her ay 9 gün eksik prim ödeyecekler. Bu  9 günlük prim devlet tarafından karşılanacak. Dolayısıyla şoförlerin  9 günlük prim avantajı olacak.
Kısmi süreli (part-time) çalışanlara ait giriş bildirgesinde, taksi sahibinin ay içinde 10 günden az çalıştırdığı sigortalıya ilişkin beyanı ile şoförün beyanının olması gerekir. Bu bildirge taksi sahibinin bağlı olduğu şoförler odası tarafından onaylanacaktır.

YILLIK İZİN 

Diğer çalışanlar gibi taksi şoförlerinin de yıllık izin hakları var. İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan taksi şoförlerine yıllık ücretli izin verilir. Taksi şoförlerine verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; 
– Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on dört gün,
– Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi gün,
– On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı gün, yıllık ücretli izin verilir. Bu izin süreleri iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. 
İzne rastlayan hafta tatilleri ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ayrıca izin sürelerine, eklenir. Örneğin bir yıldan beri çalışan ve haftada bir gün hafta tatili kullanan taksi şoförünün izni 16 gündür. 
İzinde 50 yaş avantajı
Elli ve daha yukarı yaştaki şoförlere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamıyor. Örneğin takside bir yıl şoförlük yapan Ahmet Bey 51 yaşında ise yirmi gün yıllık izin kullanacak.

HAFTADA BİR GÜN 

Taksi şoförlerinin haftada en az bir gün hafta tatili hakkı bulunuyor. Hafta tatilinde çalışan taksi şoförüne ücreti bir kat fazlasıyla ödenir. Örneğin günlük ücreti 50 TL olan bir taksi şoförü hafta tatilinde çalışırsa ilave 50 TL ücret daha alır. Bir başka deyimle çalıştığı normal ücretle birlikte 100 TL alır.
Çalışma süresi ise haftada 45 saattir. Günlük çalışma süresi ise en fazla 11 saattir. Taksi şoförleri,  iş sözleşmeleri ile bu saatlerden daha az çalıştırılabilir. Haftalık 45 saatten fazla çalışan taksi şoförlerine fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekiyor. Fazla çalışma ücreti saat başına en az %50 zamlı olarak ödeniyor. 
Taksi şoförlerinin ücretleri en geç ayda bir ödenir. Ücret ödemeleri bir aydan kısa sürelerde de yapılabilir. Prim vb gibi ödemlerinde ücret bordrolarında gösterilerek sigorta primi ve diğer kesintilerin yapılması gerekiyor. 
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanların ücretleri bir kat fazlasıyla ödenir. Örneğin günlük 60 TL ücretle çalışan bir taksi şoförü ramazan bayramında bir gün çalışmışsa günlük ücretine ilaveten 60 TL ücret daha olmak üzere toplam 120 TL ücret alması gerekiyor.

Güneş Gazetesi – 06.03.2014